رسته‌بندي رويشگاه‌هاي بنه (Pistacia atlantica) و خنجوك (Pistacia khinjuk) استان ايلام براساس عوامل محيطي و قارچهاي ميكوريزي آربسكولار

Classification of Pistacia atlantica and P. khinjuk sites in Ilam based on environmental factors and arbuscular mycorrhizal fungi

در مناطقي كه خاك از لحاظ عناصر غذايي و آبي با مشكل مواجه است، ميكروارگانيسم ها، به‌ويژه قارچهاي آربسكولار ميكوريزا، همزيستي مفيدي را با گياهان برقرار كرده و در جذب آب و عناصر معدني به آنها كمك مي كنند. در اين مطالعه به‌منظور بررسي عوامل تاثيرگذار بر قارچ هاي آربسكولار ميكوريزا همزيست با درختان بنه و خنجوك، رويشگاه هاي اين دو گونه در استان ايلام شناسايي و در هر رويشگاه نمونه هايي از خاك به همراه عوامل فيزيوگرافي و ويژگي هاي درختان طي دو فصل بهار و پاييز يادداشت گرديد. نمونه هاي خاك پس از انتقال به آزمايشگاه آناليز و عناصر N، P،K ،Ca ،Mg ، Na، اسيديته، شوري، وزن مخصوص ظاهري، درصد رس، شن و سيلت اندازه گيري شد. علاوه‌براين قارچ هاي آربسكولار ميكوريزا شناسايي و فراواني هاگ ها نيز تعيين گرديد. در اين تحقيق، جنس Glomus و گونه G. fasiculatum بيشترين فراواني را در منطقه به خود اختصاص دادند. نتايج مقايسه رويشگاه ها نشان داد كه رويشگاه هاي ميشخاص، ايوان و نخچير در شمال استان بيشترين هاگ و رويشگاه هاي تنگه ور و بدره در جنوب استان كمترين ميزان هاگ را داشتند. نتايج همبستگي نيز نشان داد كه فراواني هاگ ها با ارتفاع از سطح دريا، درصد تاج پوشش درختي، قطر درختان، ضخامت لاشبرگ و ماده آلي همبستگي مثبت و با فسفر، منيزيوم و وزن مخصوص ظاهري همبستگي منفي داشت. علاوه بر اين نتايج نشان داد كه فراواني هاگ ها در فصل بهار بيشتر از فصل پاييز بود.

Arbuscular mycorrhiza fungi have beneficial symbiosis with plants and help them to absorb nutrient and water, especially in regions with these limitations. For studying the effects of environmental factors on mycorrhizal fungi associated with Pistacia atlantica and P. khinjuk in Ilam, soil and physiographic factors was sampled in their habitats and N, P, K, Ca, Mg, Na, pH, Ec, apparent specific weight of soil, Clay, Silt and Sand were analyzed. Moreover fungi were identified and frequency of spore determined. Result showed that Glomus genus and G. fasiculatum had the most number of spores in this region. Mishkhas, Eyvan and Nakhchir habitat in north had the most and Tangevar and Badre in south had the least spore abundance. Result also showed that number of spores have positive correlation with elevation, tree cover, tree diameter, litter and organic matter and negative with P, Mg and apparent specific weight of soil. Moreover result showed that spores were abundance in spring.