مطالعه ارگونوميك پارامترهاي تايپوگرافي درقلم‌هاي نوشتاري فارسي

مقدمه: گسترش روزافزون محاورات نوشتاري در دنياي مجازي از يك طرف، و فراگير شدن زبان انگليسي در اين فضا از طرف ديگر، بهره‌گيري از زبان فارسي را، حتي در بين فارسي زبانان، در اين رابطه محدود نموده است. نبود داده هاي تجربي پيرامون كيفيت خوانايي و روان‌خواني در متون چاپي و الكترونيك فارسي، تيوري مقدماتي انجام اين تحقيق بود، كه با هدف بررسي ارتباط سبك قلم و كارايي قرايت، مورد طراحي و اجرا قرار گرفت. مواد و روش‌ها: 84 نفر دانشجوي فاقد مشكلات بصري در اين مطالعه شركت نمودند. قلم‌هاي پركاربرد فارسي با اندازه و نسبت مساحت پيكسلي يكسان، جهت انجام دو تست خوانايي با استفاده از تكنيك تشخيص سريع كلمه، و روان‌خواني با بهره‌گيري از تكنيك جستجوي كلمه ي هدف، در شرايط يكسان تعامل بصري مورد بررسي و مقايسه قرار گرفتند. يافته ها: بررسي‌هاي آماري ارتباط معني‌داري ميان پارامترهاي تايپوگرافيك قلم‌هاي فارسي و كارايي قرايت (بمانند زبان انگليسي) نشان دادند. از بين 6 قلم رايج انتخاب شده، قلم "يكان" بالاترين ميزان خوانايي t(83)= -2.694, p=0.012 و قلم "زر" بهترين روان‌خواني t(83)= -2.194, p=0.037، را دارا بودند. نتيجه گيري: به‌طوركلي، رويكرد متخصصين خط و نوشتار زبان فارسي پيرامون دسته‌بندي قلم‌ها، مويد يافته‌هاي تحقيق فعلي مي‌باشد. به بيان ديگر، قلم‌هاي پركاربرد فارسي مربوط به طراحي متن داراي بهترين نرخ روان‌خواني نسبت به قلم‌هاي ديگر دسته‌هاي نوشتاري بوده، و قلم‌هاي رايج جهت نمايش نيز داراي بالاترين ميزان تشخيص يا خوانايي مي‌باشند

Introduction: Extensive development of written interactions in the current world of technology in one hand, and noticeable dominance of English language in this milieu on the other hand, has led to inadequate utilization of Farsi language even amongst native speakers. Lack of experimental data regarding legibility and readability of printed and electronic texts related to this language has been the main theory behind the current research, which was designed to evaluate correlations between typography and reading performance. Materials and Methods: Eighty-four Persian speaking university students, without any specific visual impairments participated in the study. Frequently used Farsi fonts, edited in equal pixel areas and sizes, were evaluated through legibility and readability tests. Word detection and word search techniques were considered for each test. All trails were designed within similar visual interaction conditions to avoid any background biases. Results: Statistical analyses revealed correlations between typography and readying performance in Farsi (compared to English). Amongst six frequently used fonts studied, legibility was significantly higher in Yekan (t(83) = -2.649, p=0.012). Likewise, readability was significantly smoother in Zar font (t(83) = - 2.194, p=0.037). Conclusion: The current approach towards classification of Persian fonts confirms the outcomes of the present study. Fonts frequently used for development of body of the texts usually have higher legibility, and types used for presentation purposes mainly possess higher readability.