بررسي تطبيقي ديدگاه‌هاي جريان اصول‌گرا و اصلاح‌طلب نسبت به مشاركت سياسي زنان در جمهوري اسلامي ايران (1376-1384)

The Comparative Review of Reformist and Fundamentalist Currents toward Political Participation of Women in Islamic Republic of Iran (1997-2005)

از پيروزي انقلاب اسلامي ايران تاكنون دو جريان فكري و سياسي مهم و موثّر به منصه ظهور رسيده‌اند. جريان اولي را كه مي‌توان به لحاظ فكري آن را «جريان اسلام‌گراي فقاهتي» و از حيث سياسي «جريان اصول‌گرا» ناميد، بار اول در دهه شصت و بار ديگر در دهه هشتاد به اوج قدرت خود رسيد وكماكان به آن ادامه مي‌دهد. در مقابل، جريان دوم كه مي‌توان از نظر فكري آن را «جريان نوانديش ديني» و از منظر سياسي «جريان اصلاح‌طلب» خواند، در دهه هفتاد به اوج رشد خود رسيد و از آن زمان، به‌ويژه پس از حوادث دهمين انتخابات رياست جمهوري، به افول‌گراييده است. هدف اصلي اين مقاله، بررسي تطبيقي ديدگاه‌هاي اين دو جريان نسبت به مسيله حقوق زنان، به‌ويژه مقوله مشاركت سياسي آنهاست و فرضيه آن نيز عبارت است از اينكه: «مباني فكري و ديني متفاوت اين دو جريان، منجر به موضع ناهمگون آنها نسبت به مسيله حقوق زنان، به‌خصوص مقوله مشاركت سياسي آنها، شده است». براي ارزيابي اين فرضيه، سعي بر آن است تا با استفاده از روش توصيفي- تحليلي، ضمن بررسي مباني فكري و تلقي ديني دو جريان مذكور، مواضع آنها نسبت به مقوله حقوق زنان، به‌ويژه در زمينه مشاركت سياسي و خانواده، مقايسه شود. يافته‌هاي اين پژوهش نشان مي‌دهد كه از يكسو بين مواضع دو جريان مذكور نسبت به حقوق زنان تفاوت‌هاي قابل توجهي وجود دارد و از سوي ديگر، اين اختلافات اساساً ناشي از تفسير متفاوت، ولي غيرمنعطف، آنها نسبت به دين است.

Since the victory of Islamic Republic of Iran up to now, there emerged two significant and effective intellectual and political currents. The first current which could be called from intellectual dimension as “Juristic Islamism Current” and from political dimension as “Fundamentalism current”, got its climax political power in first and third decades of Islamic Revolution and it still keeps its power today. In contrast, the second current which could be called from intellectual dimension as “religious new thinkers” and from political aspect as the “Reformism current” reached its climax political power in the second decade of Revolution and from then on its is declining. The main purpose of this article is to comparatively review these two currents regarding the issue of women’s rights, particularly in relation to their political participation and its main hypothesis is as follows: “the different intellectual and religious principles of these two currents caused an inconsistency in their position toward the issue of women’s rights, particularly in relation to their political participations. To evaluate this hypothesis, using the descriptive-analytical method, it is tried to review intellectual and religious alphabets of these two currents and compare particularly these two in relation to political participation and family. The findings of this research shows that their attitudes toward the issue of women’s rights have significant differences in one hand, and in other hand, these differences are basically due to their different but inflexible interpretations of religion.