پديد آورندگان :
اصلاحي، نوشين نويسنده دانشجوي كارشناسي ارشد سازه‌هاي آبي، گروه مهندسي آبياري و آباداني، دانشگاه تهران Eslahi, N. , اميري تكلداني، ابراهيم نويسنده دانشيار گروه مهندسي آبياري و آباداني، پرديس كشاورزي و منابع طبيعي، دانشگاه تهران Amiri Tokaldany, E. , وطن‌خواه، عليرضا نويسنده استاديار گروه مهندسي آبياري و آباداني، پرديس كشاورزي و منابع طبيعي، دانشگاه تهران Vatankhah, A.
كليدواژه :
ضريب بده , سرريز تناسبي خطي , كانال مستطيلي , سرريز تناسبي جذري
چكيده فارسي :
اندازهگیری دقیق بده جریان در مجاری روباز و شبكههای انتقال آب و فاضلاب از اهمیت ویژهای برخوردار بوده، به طوری كه تاكنون انواع مختلفی از سازهها از قبیل سرریزها، روزنهها، فلومها و دریچههای كشویی به منظور اندازهگیری بده جریان ارائه شدهاند. سرریزهای تناسبی دستهای از سرریزهای لبه تیز هستند كه به دلیل حساسیت كم نسبت به تغییر عمق بالادست از درستی بالایی برخوردار میباشند. در سرریزهای تناسبی نوع خطی، رابطه میان بده و بار آبی خطی است، در حالیكه در انواع جذری و لگاریتمی آن، رابطه خطی به ترتیب میان بده و جذر بار آبی و لگاریتم بار آبی برقرار میباشد. در این تحقیق بر اساس مبانی نظری موجود در زمینه سرریزهای تناسبی و روش طراحی بدون بعد، سه نوع سرریز تناسبی خطی با مقاطع دودكشی، مثلثی معكوس و دو مثلثی معكوس و دو نوع سرریز تناسبی جذری با كنارههای خطی یك تكه و دو تكه طراحی و ساخته شده و در انتهای یك كانال با مقطع مستطیلی تعبیه شدند. با انجام حدود 600 آزمایش در محدوده بده 2 الی 10 لیتر بر ثانیه بر روی سرریزها، برقراری رابطه خطی میان بده و بار آبی در سرریزهای تناسبی خطی و بده و جذر بار آبی در سرریزهای تناسبی جذری به صورت آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج آزمایش‌ها نشان دادند كه ضریب بده تابعی از نسبتهای بدون بعد بار آبی به ارتفاع تاج سرریز و طول تاج سرریز به ارتفاع تاج سرریز میباشد. با استفاده از بخش عمده‌ای از نتایج آزمایشگاهی رابطهای میان بده و ضریب جریان برای هر كدام از سرریزها بدست آمد. مقایسه نتایج حاصل از روابط بدست آمده با باقیمانده نتایج آزمایشگاهی نشان داد كه متوسط خطای معادلات ارائه شده برابر با 5/1 درصد است كه بیانگر دقت مناسب روابط ارائه شده میباشد.
چكيده لاتين :
Accurate measurement of flow in open channels, water transmission and sewage networks is accounted as an important issue in operational management of hydraulic structures. So far, various types of structures such as weirs, orifices, flumes and slide gates have been used to measure the discharge in conveyance structures. Meanwhile, proportional weirs, a type of sharp-crested weirs, have high accuracy, because of their low sensitivity to upstream depth. In the linear type of proportional weirs, the relationship between discharge and head is linear, while in quadratic and logarithmic types, linear relationships are established between discharge and square head, and between discharge and logarithm of head, respectively. In this research, based on theoretical criteria for proportional weirs and also dimensionless design method, three types of linear proportional weir; i.e. chimney cross section, inverted triangle, and inverted two triangles, and two types of quadratic proportional weir; i.e. one-piece and two pieces linear edge, were designed, constructed and installed at the end of a rectangular channel. In this research, about 600 experiments were carried out with discharge range of 2 to 10 l/s to find experimentally the relationships between head and discharge in the above mentioned proportional weirs. Results of experiments showed that discharge coefficient is a function of dimensionless ratio of the head to the weir height, and the dimensionless ratio of the weir crest length to the weir height. Using some of the experimental results, a relation between discharge and flow coefficient obtained for each weir. Comparison of the results obtained from the relationships with the rest of the results from experiments, showed that the average error of the proposed equation is equal to 1.5 percent, indicating high accuracy of the proposed equations.
