بررسي واكنش ارقام و لاين‌هاي پيشرفته گندم نسبت به بيماري هاي برگي مهم در استان گلستان

Study on reactions of different wheat cultivars and improved lines to major foliar diseases in Golestan province

به منظور بررسي واكنش 23 رقم و لاين پيشرفته گندم در برابر بيماري هاي برگي سفيدك پودري، زنگ قهوه اي و لكه خرمايي در استان گلستان، آزمايشي در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار در سال زراعي 89-1388 انجام گرديد. آلودگي در مزرعه به صورت طبيعي از طريق كشت ارقام حساس در ميان تيمار ها ايجاد شد. معيار هاي ارزيابي حساسيت يا مقاومت ارقام نسبت به بيماري هاي مختلف شامل مقدار بيماري ها (به صورت درصد بوته هاي بيمار، شدت متوسط، سطح زير منحني پيشرفت بيماري (AUDPC) و مقدار استاندارد شده ي AUDPC، وزن هزار دانه و عملكرد دانه كرت بود. تجزيه ي واريانس داده ها نشان داد كه بر اساس تمام متغير هاي ثبت شده، اختلاف معني داري (01/0 ?P) بين ارقام و لاين هاي مورد آزمايش وجود دارد. مقايسه ي ميانگين (LSD) داده ها نشان داد كه بيش ترين و كمترين شدت سفيدك پودري به ترتيب درلاين ديم 17 (74/72 درصد) ورقم گاسپارد (صفر) مشاهده شد. بيش ترين و كمترين شدت زنگ قهوه اي به ترتيب در ارقام بولاني و موروكو (11/11 درصد) و گاسپارد (12/0 درصد) مشاهده شد. بيش ترين و كمترين شدت لكه خرمايي به ترتيب در ارقام مرواريد (56/94 درصد) و موروكو (صفر) مشاهده شد. در مجموع، بالاترين عملكرد دانه كرت درلاين ديم11)97/4340 گرم) و مرواريد (19/4013 گرم) و كمترين در ارقام بولاني (03/184 گرم) و موروكو (250 گرم) ثبت گرديد. بيش ترين و كمترين وزن هزار دانه نيز به ترتيب در ارقام شيرودي (33/36 گرم) و موروكو (53/13 گرم) مشاهده شد.

In order to study the reaction of 23 different advanced wheat cultivars and lines against major foliar diseases in Golestan province, including powdery mildew, brown rust and tan spot, an experiment was conducted in a randomized complete block design with three replications during winter of 2009. Infection was created naturally in the field by planting susceptible rows between the treatments. Evaluation of the treatments was done based on the intensity of different diseases (disease incidence, disease severity, area under disease progress curve (AUDPC) and standardized AUDPC, total seed weight and thousand kernel weight (TKW). Analysis of variance showed that treatments were statistically different (P?0.01) based on all recorded data. Results of multiple range test (LSD) showed that the highest and lowest severity of powdery mildew were observed in line 17 (72.74%) and Gaspard (0%), respectively. The highest and lowest severity of brown rust was observed in Bolani and Morocco (11.11%) and Gaspard (0.12%), respectively. The highest and lowest severity of tan spot disease was recorded in Morvarid (94.56%) and Morocco (0%), respectively. The highest grain yields were recorded in line 11 (4340.97g) and Morvarid (4013.19g), and lowest grain yields recorded in Bolani (184.03g) and Morocco (250g). The highest and lowest TKW were observed in Cultivars Shiroudi (36.33g) and Morocco (13.53g), respectively.