اثر تنش خشكي بر شاخص هاي رشدي نهال هاي چاي آلوده به نماتد مولد زخم ريشه (Pratylenchus loosi) و مقدار جمعيت نماتد

Impact of drought stress on the growth parameters of tea sapling infected with Pratylenchus loosi and nematode population density

نماتد مولد زخم ريشه (Pratylenchus loosi)، مهم‌ترين عامل خسارت‌زاي چاي در ايران است كه باعث ايجاد خسارت كيفي و كمي به محصول چاي مي‌شود، با توجه به اينكه درصد بالايي از كشت چاي در ايران به صورت ديم است، اين پژوهش با هدف بررسي تاثير دوره هاي گوناگون آبياري و متعاقب آن تنش خشكي بر فاكتورهاي رشدي نهال هاي چاي در دو نوع خاك با بافت لومي- شني و لومي-رسي آلوده به P. loosi و مقدار جمعيت نماتد انجام گرفت. نهال هاي چاي از كلون اميدبخش 100 در گلدان-هايي با حجم 6000 سانتي مترمكعب حاوي خاك آلوده با تراكم جمعيت يك نماتد در گرم خاك كاشته شدند دوره هاي آبياري به-صورت 7، 14،21 و 28 روز و بدون آبياري اعمال شدند. تيمارها در فضاي باز ايستگاه تحقيقات چاي شهيد افتخاري فومن (فشالم) به مدت هشت ماه نگهداري شدند و مراقبت‌هاي معمول زراعي انجام شد. پس از اين مدت نهال‌ها برداشت شدند و در هر واحد آزمايشي شاخص‌هاي رشدي از قبيل ارتفاع، وزن كل، وزن تر ريشه، وزن تر و خشك اندام هوايي و حجم ريشه اندازه‌گيري شد. شاخص‌هاي مربوط به نماتد، شامل مقدار جمعيت در خاك و ريشه نيز تعيين شدند. نتايج حاصل از تجزيه واريانس داده‌ها نشان داد كه تيمارها در شاخص‌هاي اندازه گيري شده با يكديگر اختلاف معني‌دار آمـاري داشتند. Pratylenchus loosi در نهال هاي چاي با دور آبياري مطلوب 7 و 14 روز نسبت به دورهاي آبياري 21، 28 روز و بدون آبياري تكثير يافت جمعيت نماتد در ريشه با مقدار حجم ريشه و وزن ريشه در دوره‌هاي گوناگون آبياري نسبت كاملاً مستقيم نشان داد. نتايج اين بررسي نشان داد كه عليرغم وجود جمعيت بالاي نماتد در دورهاي آبياري 7 و 14روز نهال هاي چاي آبياري شده با اين دوره هاي آبياري نسبت به تيمارهاي بدون آبياري و 21 و 28 روز توانايي بيش تري در تحمل آلودگي و خسارت P. loosi داشتند، به گونه ي كه تيمارهاي 21 و 28 روز آبياري با وجود دارا بودن كمترين مقدار جمعيت نماتد در ريشه، بيش ترين كاهش شاخص هاي رشدي را نشان دادند كه مي تواند بيانگر تاثير نماتد حتي در جمعيت كم روي رشد نهال چاي در شرايط تنش خشكي باشد كه با كاهش رطوبت خاك تشديد مي شود. در بافت لومي- شني، مقدار جمعيت نماتد در ريشه و خاك نسبت به بافت لومي-رسي بيش تر بود. اين بررسي مشخص كرد كه در دورهاي آبياري 7 و 14 روز كه تقريباً نياز آبي گياه چاي فراهم مي شود، نهال ها خسارت كمتري را نسبت به تيمارهايي كه آب كمتري دريافت مي كنند، متحمل مي‌شوند.

Root lesion nematode (Pratylenchus loosi) is among the most damaging agents on tea plant in Iran. The nematode causes quality and quantity losses on tea crop. Most of tea plantations in Iran are under rain-fed conditions. In this research the impact of irrigation intervals (and consequently drought stress) and two types of soil texture, loamy-sandy and loamy-clay, on the population density of root lesion nematode and the growth indices of tea sapling were studied. Tea saplings of clone 100 were planted in pots 6000 cm3 containing either loamy-sandy or loamy-clay soil with population density of one nematode per g of soil. The pots were irrigated at 7, 14, 21 and 28 days intervals and some were left without irrigation as control. Pots were kept in the Tea-Research Station of Fashaalam for 8 months, during this period the required agronomic practices were done according to the routine of the region. After this period the saplings were harvested and in each experimental unit the growth indices such as height, total weight, root fresh weight, aerial fresh weight, aerial dry weight and root volume were measured. The nematode population density in soil and root were determined as well. The results of analysis of variance showed that all treatments had significant differences with each other. P. loosi could multiply well in treatments of 7 and 14 day irrigation intervals compared to treatments of 21 and 28 day and without irrigation. Nematode populations in root showed positive correlation with root volume and root weight at different irrigation intervals. Nematode population in soil and root were related too. The results of this survey showed that tea saplings with 7 and 14 day irrigation intervals could better tolerate the damage caused by P. loosi, in comparison to longer irrigation intervals and the treatment without irrigation. The nematode population density was higher in root and soil in loamy-sandy texture soil compared to loamy-clay soil This research revealed that in the treatments with 7 and 14 day irrigation intervals the water requirements of tea plants are met, consequently showing less damage in comparison with the other treatments with less water supply.