پيش فرض‌هاي بافتي و تلاش پردازش در ترجمه آيات بافت محور قرآن؛ ديدگاه نظريه مناسبت

الافتراضات السياقيه ودورها في ترجمه الآيات المرتبطه بالسياق من منظور نظريه الربط

نظريه مناسبت، از كارآمد ترين رهيافت ها در بررسي ارتباط پذيري متون و نحوه دريافت آن ها از سوي مخاطب است. از آن جا كه فرض است متن ديني مخاطب عام دارد، اين مقاله بر آن است تا به بررسي عوامل افزايش يا كاهش سطح مناسبت متون ديني ترجمه شده به فارسي و راه‌كار هاي افزايش سطح مناسبت اين ترجمه ها براي مخاطب فارس زبان بپردازد. در اين راستا پنج آيه بافت محور از قرآن به همراه چهار ترجمه از هر آيه تحليل و بررسي شدند. اين بررسي با روش كيفي، در چارچوب تحليل گفتمان و با بهره گيري از ابزار تحليل بافتي كه شامل هفت پرسش است، انجام شد. پاسخ به اين هفت پرسش، مفاهيمي كليدي از آيات را به دست داد تا ترجمه ها با نظر به آن ها بررسي شوند و بدين ترتيب عوامل موثر در ميزان تلاش پردازش مشخص گردند. در نتيجه‌، با آسيب شناسي نيازمندي مخاطب به سطح بالايي از تلاش پردازش در دريافت ترجمه متن ديني، عملكرد مترجمان در ارايه پيش فرض هاي لازم به مخاطب در راستاي كاهش تلاش پردازش و بنابراين افزايش سطح مناسبت متن بررسي مي شود تا اهميت و چگونگي انجام اين امر روشن شود.

Relevance Theory is one of the most efficient approaches in examining the relationship between texts and the way they are perceived by the audience. Considering the fact that religious texts address a general audience, the present paper aims to study the factors which increase or decrease the relevance level of the religious texts translated to Persian as well as the procedures of enhancing the relevance level for Persian-speaking audiences. To this end, 5 context-based Quranic verses as well as their corresponding translations were analyzed. This qualitative study was conducted in the framework of discourse analysis and contextual analysis. The analysis included seven questions which revealed key concepts in each verse. All translations were analyzed based on those key concepts and, therefore, the factors influencing the extent of processing efforts were identified. Thus, through a pathology of the necessity of high processing efforts by the audience in perceiving religious texts, the study analyzed the performance of translators in providing necessary assumptions to the audience in order to decrease the processing efforts and increase the relevance of the text.