ارزيابي سيتوژنتيكي ارقام كلزا و دو گونه وحشي سرده براسيكا

Cytogenetical evaluation of canola cultivars and two wild species of Brassica

شناسايي و ارزيابي ژنوتيپهاي داخل سرده براسيكا به اصلاحگر در راستاي شناسايي آللهاي مورد نظر و كنترل كننده صفات مطلوب و در نهايت انتقال آنها به ارقام زراعي كمك مي كند. استفاده از انواع رنگ آميزيها و روشهاي نواربندي كروموزومي امروزه به عنوان ابزاري مفيد جهت مطالعات سيتوژنتيكي و به كارگيري آنها در علوم زيستي، اصلاح نباتات، اصلاح دام، مهندسي ژنتيك و بيوتكنولوژي محسوب مي شوند. به منظور بررسي تنوع سيتوژنتيكي ارقام زراعي كلزا و دو گونه وحشي شامل كلم وحشي و خردل مديترانه اي اين پژوهش در شرايط گلخانه و آزمايشگاه ژنتيك دانشگاه ياسوج به اجرا در آمد. نتايج حاصل از مطالعه كروموزومي بيانگر شباهت زياد درون گونه اي بود به نحوي كه ارقام مختلف كلزا اعم از بهاره و پاييزه از نظر نسبت طول كل كروموزومهاي شماره يك تا 19 تفاوت معني داري با هم نداشتند. از نظر ساير ويژگيهاي اندازه گيري شده نيز در اكثر موارد تفاوت غير معني دار بود. توده هاي خردل از نظر خصوصيات كروموزومي اندازه گيري شده تفاوت معني داري نشان ندادند به جز براي نسبت طول بازوي كوتاه كروموزوم شماره 3. اين نتيجه به وضوح نشان مي دهد كه كليه خردلهاي مديترانه اي مورد مطالعه علي رغم اينكه از مناطق مختلف با شرايط آب و هوايي كاملاً متفاوت جمع آوري شدند اما تنوع كروموزومي زيادي ندارند. در بين صفات متعدد اندازه گيري شده تنها نسبت طول كل كروموزوم شماره 7 و نسبت طول بازوي كوتاه كروموزوم شماره 6 بودند كه دو توده كلم وحشي از نظر آنها تفاوت معني داري داشتند. شرايط آب و هوايي مناطق جمع آوري شده اين دو ژنوتيپ تقريباً مشابه و بنابراين اين نتيجه دور از انتظار نبود. نتايج حاصل از تجزيه واريانس و تجزيه خوشه اي گونه هاي مورد بررسي بر اساس ويژگيهاي شاخص عدم تقارن داخل كروموزومي (1A)، شاخص عدم تقارن بين كروموزومي (2A)، درصد شكل كلي (TF)، تفاوت طول نسبي حداكثر و حداقل (DRL) و تعداد كروموزومهاي ميتوزي حاكي از شباهتهاي بين گونه اي و امكان دورگه گيري موفق بين ژنوتيپهاي انتخابي بود.

Identification and evaluation of intrageneric Brassica species will be useful to identified valuable genes and traits and finally transfere of them into cultivated varieties. Cytogenetical methods such as chromosomal staining and banding are very important tools to use in different science branches including biology, plant breeding, animal breeding and biotechnology. In order to evaluate of cytogenetical characteristics of canola, wild hoary mustard and wild cabbage this study was conducted genetic lab. of Yasouj university. The cytogenetical results revealed high intraspecific similarity among genotypes of all three studied species. Different spring and winter canola cultivars showed no significant for total relative length of chromosomes, and for most of other measured chromosomal characters. Hoary mustard genotypes showed no significant differences for all chromosomal characters except for relative length of short arm of chromosome 3. This result clearly showed less cytogenetical variation among hoary mustard genotypes collected from different part of Iran. Also two wild cabbage genotypes indicated significant differences only for relative total length of chromosome 7 and for relative length of short arm of chromosome 6. The results of analysis variances and cluster analysis for intra-chromosomal symmetry index (A1), inter-chromosomal symmetry index (A2), total form percentage (TF), differences between relative length of the longest and the shortest chromosomes (DRL) and somatic chromosomal number revealed interspecific similarity, indicating crossability among selective genotypes. Sowing date and species type had high effect on flowering date. So, sowing date adjustion could be very important factor to synchronize flowring date.