مطالعه آسيب‌هاي اجتماعي ناشي از حاشيه‌نشيني در منطقه 19 شهرداري تهران از ديدگاه مديران شهري

An Investigation into Social Harms Originating in Squatter Settlement in the District 19 of Tehran Municipality from Urban Managers’ Perspective

حاشيه‌نشيني در كلان‌شهر تهران به واسطه فضاي كالبدي و روابط اجتماعي در آن، آسيب‌هاي اجتماعي خاصي را در پي دارد. بنابراين مديريت كلان‌شهري چون تهران مستلزم شناخت آسيب‌هاي اجتماعي ناشي از حاشيه‌نشيني و ارايه راهكارهايي براي بهبود و كاهش آنهاست تا زندگي در اين كلان‌شهر، رضايت‌بخش‌تر شود. هدف اصلي اين تحقيق، مشخص كردن انواع آسيب‌هاي اجتماعي ناشي از حاشيه‌نشيني از ديدگاه مديران شهري در منطقه 19 شهرداري تهران و اهداف فرعي پژوهش، اولويت‌بندي آسيب‌هاي اجتماعي و دلايل بروز آنها و ارايه سازوكارهاي بهبود و كاهش آن مي‌باشد. روش تحقيق در اين پژوهش، توصيفي- تحليلي و روش گردآوري اطلاعات، اسنادي- پيمايشي، مبتني بر پرسشنامه است. حوزه پژوهش، منطقه 19 شهرداري تهران و جامعه آماري 20 نفر از مديران منطقه 19 مي‌باشد كه نمونه آماري آن 12 نفر به صورت نمونه‌گيري غيرتصادفي در نظر گرفته شده است. داده‌هاي پرسشنامه با استفاده از نرم‌افزار SPSS و به دو روش آمار توصيفي و استنباطي، تجزيه‌وتحليل شده‌اند. نتايج كلي و يافته‌هاي تحقيق بيانگر آن است كه مديران منطقه 19، خاستگاه آسيب‌هاي اجتماعي را مسايل خانوادگي و اقتصادي مي‌دانند و بيكاري، اعتياد و تكدي‌گري را به‌عنوان مهمترين آسيب‌ها معرفي مي‌نمايند. فقر و طلاق با رتبه دو و پنج، در بخش دلايل بروز آسيب‌هاي اجتماعي، از مهمترين دلايل هستند. در مورد سازوكار بهبود، علاوه بر محور توجه به نيازهاي اقتصادي، مفاهيمي مرتبط با مديريت كنترلي شهري و فعاليت‌هاي فرهنگي و افزايش آگاهي حاشيه‌نشينان، به چشم مي‌خورد. اين مفاهيم را مديران منطقه 19 با بيان راهكارهايي از قبيل آموزش و فعاليت‌هاي فرهنگي ارايه نموده‌اند.

Squatter settlement in the metropolis of Tehran, due to its specific structural atmosphere and social relations, has particular social harms in consequence. Thus, the managerial bodies of such a metropolis are to be cognizant of the social harms resulting from squatter settlement and to put forward solutions for reducing such a phenomenon so that life quality increases in the city of Tehran. The current research, firstly, aims at identifying types of squatter settlement-induced social harms in the district 19 of Tehran municipality from urban managers’ perspective and, then, prioritizes social harms, identifies the main drives behind, and offers solutions for reducing them. The research method was descriptive-analytic and data collection procedure was survey-based through a questionnaire. The research was conducted in the district 19 of Tehran municipality and the population comprised 20 of the managers of the very district from among whom 12 were non-randomly selected. Utilizing SPSS, the collected data were descriptively and inferentially analyzed. The results indicated that the very managers attribute social harms to family and economic issues and unemployment, addiction, and beggary are reported as the main social harms. Poverty and divorce, ranked two and five in the hierarchy, are considered to be the main causes of social harms. Among the solutions, in addition to satisfying economic needs, issues related to urban controlling management, cultural activities, and increasing the awareness of the squatter settlers are counted important. The very managers suggest the mentioned issues via some solutions as training and cultural activities.