تحليل پيامدهاي فضايي اقدامات مديريت شهري در بافت‌هاي قديم و جديد كلان‌شهر تبريز

An Analysis of Spatial Consequences of Urban Management Measures in Old and New Sections of the Metropolis of Tabriz

ارتقاي سطح كيفي مناطق مركزي شهر، از اهداف اساسي مديريت و برنامه هاي شهري است تا با اتخاذ رويكردهاي سنجيده موجب تجديد حيات اقتصادي و اجتماعي اين بافت‌ها گردد. اين موضوع زماني اهميت مي‌يابد كه به دو نكته عمده توجه داشته باشيم: اول اينكه توانايي اين بافت ها در تامين نيازهاي معاصر شهروندان در طول زمان كاهش يافته است و به تبع آن كارايي بافت و كيفيت زندگي نيز در سطح پاييني قرار دارد و موضوع تَرك شدن، به شدت اين بافت‌ها را تهديد مي‌كند، ثانياً بافت‌هاي كهن، نماد تاريخي شهر محسوب مي شوند كه يك شهر هويت خود را از آن به عاريت مي-گيرد. مجموعه حسن پادشاه تبريز نيز با توجه به قرارگيري در بافت مركزي شهر از اين قاعده مستثنا نخواهد بود. اما طرح‌ها و اقدامات شهري با اتخاذ برخي سياست‌ها نظير توجه به حومه‌ها و توسعه برون‌شهري به توسعه نامتوازن شهري دامن مي‌زنند كه تهديدي در راستاي پوسيدگي شهر از درون خواهد بود. لذا اين سوال در ذهن متبادر مي شود كه ارزش محلات مركزي شهر تبريز طي دهه هاي اخير افول كرده يا ارتقا يافته است؟ فرض اين است كه بسط برون شهري كه خود تحت تاثير اقدامات مديريت شهري است، عاملي موازي در تنزل ارزش بافت هاي مركزي شهر محسوب مي‌شود. بنابراين بررسي روند تغييرات در كيفيت بافت هاي مركزي شهر تبريز در اثر اقدامات مديريت شهري و اجراي برنامه‌هاي شهري طي 25 سال اخير، انگيزه نوشته حاضر است. براي حركت در راستاي هدف پژوهش، از روش داده‌گيري تركيبي (اسنادي و ميداني) استفاده شده است و روش مطالعه و تحليل هاي پژوهش مبتني بر روش تطبيقي- استقرايي و تحليل روند بوده است. يافته ها بيانگر آنست كه موضع دوگانه مديريت شهري تبريز در قبال بافت هاي مركزي و حومه شهري، موجب تنزل ارزش بافت‌هاي مركزي شهر از جنبه‌هاي مختلف اجتماعي، كالبدي، اقتصادي و ... شده است.

Improving the quality level of central areas of a city is among the major purposes of urban management and plans so that taking proper approaches could lead to revitalization of economic and social texture of such areas. Such an issue takes precedence when two factors are considered: first, the potential of such city textures in satisfying the current requirements of citizens has declined over time, resulting in deficiency in their effectuality which would make the very texture prone to abandonment, and second, the old textures are the symbol of history of a city with which the city is identified. With regard to the fact that the Complex of Hassan Padeshah of Tabriz is located in the central section of the city, it will not rule out the very claim. However, urban plans and measures with taking some policies like focusing on the suburban development have increased the imbalanced city development which threatens a city to get worn out from inside. The question posed here is whether or not the value of central quarters of the city of Tabriz has dwindled over recent decades. It is hypothesized that the development of suburban areas which is under the influence of urban management measures is a parallel factor contributing to the decrease in the value of central section of the city. Therefore, an investigation into the process of changes in the quality of central section of the city due to measures taken by the urban management and implementation of urban plans over the last 25 years has been the major cause behind the current study. To serve the objectives of the current research, mixed method (field and deeds study) was utilized and the analysis was made based on comparative-inferential method and trend analysis. The results indicate that Tabriz urban management’s taking dual stance against the central section and the suburban areas has devalued the central section of the city from social, structural, and economic aspects.