شناسايي و تحليل اشكال ژيومورفولوژيكي مرتبط با تحوّل گنبدهاي نمكي (مطالعه‎ي موردي: گنبد نمكي كرسيا ـ دشت داراب)

Identified and Analyses Geomorphological forms Due to Salt Domes Evolution (Case Study: Corsia Salt Dome, Darab Region)

يكي از لندفرم‎ها و چشم‌اندازهاي جالب در طبيعت، گنبدهاي نمكي هستند. اين پديده ويژگي‌هاي منحصربه‎فردي دارد و از نقطه نظر ژيومورفولوژي اين عارضه از اهمّيّت شاياني برخوردار است. گنبدهاي نمكي با رخنه‎ي توده‌هاي نمك در پوش سنگ رسوبي و رساندن خود به سطح زمين تشكيل شده‌اند. اين عمل بر اثر چگالي كمتري كه سنگ نمك از پوش سنگ خود دارد و همچنين به‎دليل نيروهاي تكتونيكي و خاصيّت ويسكوپلاستيكي نمك انجام مي‌گيرد. گنبد نمكي كرسيا، ازجمله‎ي اين لندفرم‌ها بوده كه در جنوب‌شرقي استان فارس و شمال دشت داراب واقع شده است. اين گنبد نمكي در گذر زمان با تاثيرپذيري از عوامل دروني و بيروني دچار تغييراتي شده است. در اين پژوهش سعي شده است با استفاده از نقشه‌هاي توپوگرافي و زمين‌شناسي، تصاوير ماهواره‌اي، روش پيمايشي و تحليلي به بررسي اين اشكال پرداخته شود. نتايج نشان داد كه اشكال ژيومورفولوژيكي جالبي، ازجمله مخروط افكنه نمكي، خزش نمكي، چشمه‎ي نمكي، رودخانه‎ي نمكي و اشكال گل كلمي در اطراف گنبد نمكي كرسيا به‎وجود آمده است. در بين اين اشكال، مخروط نمكي بيشترين وسعت را به‎خود اختصاص داده است. گنبد نمكي كرسيا با داشتن چندين پديده‎ي ژيومورفولوژيكي، از ارزش علمي ـ آموزشي و زمين‎گردشگري برخوردار است.

Extended Abstract Introduction Salt domes are one of the landforms and Interesting landscape of the nature. This feature has unique properties and from the view point of Geomorphology, it has significant importance. Salt domes have formed by penetrating in cap Sedimentary rock and bringing to the surface earth. This formation is because of that rock salt has lower density than the cap rock, and due to tectonic forces and Viscoplastic property of salt. Corsia salt dome is one of the landforms, which located in the southeast of the Fars province and the north of Darab plain. This salt dome has changed over time by effect of internal and external factors. Methodology In this research first through library research, documents relating to the subject have action to collect data for documents. With investigate geology map of Namardan, Landsat ETM + satellite image (2004) was determined position of the Corsia salt dome. In the next step with using of survey field that is base of research (Several visits to different parts of the Corsia salt dome and View the detailed phenomena), Photographed and collected data from observations has been Forms of identification. Of Google earth software has been used for complete information required. Results and Discussion Corsia salt dome was formation on effect Tectonics and groundwater pressure factors and its age has related to the period Precambrian. Salt springs, salt river, salt Fans, salt valleys, salt cliffs are among geomorphologic forms that Corsia salt dome has left behind of itself over time. These forms are at result-combined function of climate (external) and geomorphology (internal) and their effect on salt dome. Conclusion Results of the research show that interesting geomorphologic forms such salt fans, salt creeping, salt springs, salt rivers and cauliflowers forms has created around the Corsia salt dome. Among these forms, salt fans occupy the greatest area. It can be said that Corsia salt dome with several geomorphologic features, has Geo-tourism attraction and scientific and educational value.