ارزيابي وضعيت ارجاع سطح 1 به 2 برنامه پزشك خانواده با استفاده از نمودار قيفي در استان مركزي در سال 1390

Assessing the referral rate of Family Medicine Program from the first level to the second level using funnel plot in Markazi province (Iran) in 2011

چكيده زمينه و هدف: نمودار قيفي ابزاري ترسيمي براي بررسي سوگيري انتشار در مطالعات متا آناليز است. هدف مقاله حاضر معرفي كاربردي ديگر از اين نمودار به عنوان وسيله‎اي براي پايش يكي از شاخص‎هاي اجرايي برنامه پزشك خانواده و مشخص كردن وضعيت هر يك از مراكز بهداشت شهرستان‎هاي تابعه استان مركزي از نظر وضعيت ارجاع بيماران از سطح اول به سطح تخصصي و مقايسه‎ي آن با دو نمودار ديگر ميله‎اي و كاترپيلار از اين نظر مي‎باشد. مواد و روش‎ها: در اين مطالعه مقطعي براي رسم نمودار قيفي، درصد ارجاعات هر شهرستان با توجه به متوسط ماهانه ويزيت و ارجاع انجام شده، محاسبه گرديد. بر اساس دستور‎العمل كشوري برنامه پزشك خانواده، مقدار استاندارد ارجاع، حد 10 درصد در نظر گرفته شد. براي هر شهرستان يك حدود اطمينان 99 درصد با در نظر گرفتن سه انحراف معيار نسبت به عدد 10 درصد بر مبناي متوسط كل ويزيت ماهيانه هر شهرستان محاسبه شد. يافته‎ها: بر اساس نمودار قيفي شهرستان‎هاي آشتيان، ساوه، تفرش، كميجان و خمين، در حد انتظار ارجاع قرار داشتند. اين در حالي است كه شهرستان‎هاي اراك، شازند، زرنديه، دليجان و محلات داراي ارجاع بيش از حد انتظار بودند كه در اين ميان ارجاع به سطح تخصصي در محلات بيش از ساير شهرستان‎ها بود. نتيجه‎گيري: نمودار قيفي توانست بهتر از دو نمودار ديگر وضعيت ارجاع به سطح تخصصي را براي مراكز بهداشت شهرستان‎ها نشان دهد، از اين رو مي‎تواند در پايش برنامه‎هاي سلامت كشورابزاري مفيد واقع شود . واژگان كليدي: پزشك خانواده، نمودار قيفي، استان مركزي، نظام ارجاع، نظام مراقبت.

Abstract Background: Funnel plot is a graphical tool for investigating publication bias in meta-analysis studies. The aim of this study is to introduce another application of funnel plot that is monitoring one of the Iranian family performance indices and determining the position of each health center of Markazi province in terms of patient referral rates by general practitioners to specialists and to compare it with bar and caterpillar plots. Materials and Methods: In order to draw the funnel plot, the average monthly percent of referrals for each district of Markazi province in 2011 was computed. In this study, Iranian Ministry of Health and Medical Education standard figure of 10% was considered as the limit of referral to the second level of Iranian health services. The 99% confidence interval of the control limit for each district was computed according to 3 standard deviations of the percent of referrals relative to the total patient visits. Results: Based on funnel plot results, five out of ten districts were in the expected range of referral (Ashtian, Saveh, Tafresh, Khomein, and Komijan). However, in other five districts, the referral rate was greater than the expected rate (Arak, Shazand, Zarandiyeh, Delijan, and Mahallat). Mahallat district had the highest rate of referral. Conclusion: The funnel plot was more informative than the other two plots; thus, it can be viewed as a useful tool in monitoring health programs throughout the country. Keywords: Family practice, funnel plot, Markazi province, referral system, surveillance system