ظروف مجسمه اي جانورسان كلماكره

 An Analytical view to Kalmakrra Zoomorphic Sculptured Vessels

پيشينه تاريخي مناطق تحت نفوذ حكومت ايلام و كشف گنجينه هاي نفيس و ارزشمند ارجان، كلماكره و رامهرمز از دوران ايلام نو در سال هاي اخير، موضوع مهمي است كه مي بايست مورد توجه ويژه پژوهشگران قرار گيرد. ايلاميان مجموعه اقوامي بودند كه از هزاره چهارم تا هزاره اول ق.م، بر بخش بزرگي از مناطق جنوب غربي ايران فرمانروايي داشتند. گستره‌ كشور ايلام شامل خوزستان، لرستان كنوني، پشتكوه ايلام و كوه هاي بختياري بوده است. كشور ايلام شامل دو بخش كوهستاني و دشت بوده كه به شكل فدرال اداره مي‌شد و به مركزيت شهرهاي بزرگ آن، حكومت-هاي مستقل و خودگرداني تشكيل مي شد. شاهكان ساماتورا (صاحبان گنجينه كلماكره) نيز يكي از اين ايالت هاي مستقل در دوران ايلام نو بودند كه گنجينه پادشاهي آنها به طور اتفاقي در غار كلماكره شامل صدها قلم شي منحصر به فرد نقره و طلا در سال 1368 در پلدختر لرستان كشف و تعداد بسيار زيادي از آنها به صورت قاچاق از كشور خارج شد. تكنيك ساخت و وجود كتيبه‌هايي به خط و زبان ايلام نو روي برخي از اشيا ارتباط آنها را با افق فرهنگي ايلام نو آشكار مي كند. ساماتورا نام يكي از حكومت هاي ايلامي مآب، در حوضه رود سيمره در جنوب لرستان بوده كه در طول قرن هفتم و اوايل قرن ششم ق.م به وسيله شاهكان محلي ساماتورا اداره مي‌شده است. در اين مقاله ما به معرفي و تحليل ظروف جانورسان اين گنجينه كه شيوه هنري و موضوع اصلي آنها نقوش جانوري است و داراي كاركرد آب پاش براي ريختن مايعات در مراسم آييني و تشريفاتي بوده، مي پردازيم. اين گونه از اشيا علاوه بر خصوصيات زيبايي شناسانه هنري، از نظر تاريخي داراي اهميت خاصي هستند. مهم ترين اهميت كشف اين اشيا كمك به مطالعه مناسبات تجاري و فرهنگي با همسايگان خود در اين دوره تاريخي است و عدم كشف نمونه هاي مشابه آنها از ساير نقاط ديگر اهميت مطالعه آنها را دوچندان مي كند.

The history of areas under domination of Elam Government and discovering the valuable and exquisite treasures of Arjan, Kalmakrra and Ramhoemoz from Neo-Elamite period in recent years is a very important issue which must specially be observed by the researchers. Elamites were ruling over a large part of southwest Iran from the fourth millennium BC to the first millennium. The territory of Elam included Kh?zist?n, Poshtk?h of Lorist?n and Bakhti?r? Mountains. The Elam was consisting two separated territories -land and mountain areas- which were governed federatively and their major cities enjoyed autonomous powers; whenever the central state was gaining more power, these autonomous states were getting more united. Samaturra rulers (the owners of Kalmakrra Treasure) were one of the independent states, whose their Royal Treasure including hundreds of golden and silver objects was unearthed in Pol-e Dokhtar located at Lorist?n Province in 1989 which many of these valuable objects illicitly were sent out of the Iran. The method of construction of these objects and stone-writings on some of them demonstrates their relativity to Neo-Elamite period. Application of Elamite cuneiform inscriptions and personal names carved on them reveal their historic close relationship with the Neo-Elamite cultural sphere. Probably, The Samaturra is the name of one of the small lands of Lorist?n in Seimarreh River region who had enjoyed prominent status in this area within the 7th and early years of the 6th centuries BC. In this paper we introduce and analyze zoomorphic vessels treasures which their artistic styles and their main theme have been designated by using animal motifs and have been used as sprinkler for ritual ceremonies. In addition to aesthetical values, these objects bear archeological significance. The importance of these discoveries is that they help us to find out the trading and cultural ties with their neighbors in the same historical period. Not discovering the similar samples in other areas makes doubled their significance.