ارزيابي نشانه‌هاي تغيير اقليم در پهنه شمال غربي اقيانوس هند: واكاوي روند دماي سطح آب دريا در دوره 1950-2009

نوسان‌ها و روند دماي سطح آب درياها (Sea Surface Temperature, SST) يكي از نمايه‌هاي ارزشمند و پايه‌اي در ارزيابي بر همكنش دريا- جوّ و خشكي است. يافته‌‌هاي شمار فراواني از پژوهش‌ها نشان دهنده آن است كه نوسان دماي سطح آب اقيانوس‌‌ها به گونه‌اي معني‌دار بر افزايش و كاهش بارش و دما در پهنه‌‌هاي كناره‌‌اي و دوردست سايه افكنده است. در اين پژوهش روند نوسان‌هاي ماهانه SST در گستره شمال غربي اقيانوس هند در دوره شصت‌ساله 1950-2009 بررسي شد. گستره آبي مورد ارزيابي دربرگيرنده 30 گره °2×°2 عرضي و طولي است كه در گستره آبي خليج فارس، درياي عمان و درياي عرب جاي گرفته‌اند. اين داده‌ها از بانك داده‌هاي سازمان NOAAبيرون آورده شدند. با به‌كارگيري روش رگرسيون خطي اندازه روند SST (شيب خط رگرسيون) برآورد شد. با بهره‌‌گيري از آزمون‌‌‌هاي مناسب پارامتري و ناپارامتري، همساني يا ناهمساني شيب در فصل‌‌هاي چهارگانه بررسي شد. افزون بر اين، اين آزمون‌‌ها براي ارزيابي همساني شيب خط رگرسيون در پهنه‌هاي جغرافيايي دريايي نيز به كار گرفته شد. يافته‌ها نشان داد در همه فصل‌هاي سال، داده‌هاي SST در پهنه شمال غربي اقيانوس هند داراي روند افزايشي معني‌دار است. در دوره شصت‌ساله مورد بررسي، دماي اين 30 گره به‌‌طور متوسط نزديك به 61/0 درجه سلسيوس افزايش يافته است. افزون بر اين، در بيشتر پهنه‌ها آهنگ افزايش SST پاييزه و زمستانه، به‌‌ترتيب بيشترين و كمترين اندازه بود. هنگامي كه دوره شصت‌ساله پژوهشي به سه دوره بيست‌ساله پياپي بخش شد، روند افزايش SST در اين دوره‌‌هاي سه‌گانه با يكديگر ناسازگاري‌هاي معني‌‌داري داشت. در دو فصل زمستان و بهار، بزرگ‌ترين اندازه روند افزايشي در بيست‌ساله سوم (1990-2009) رخ داده است. اين در حالي است كه براي دو فصل تابستان و پاييز، بيشترين آهنگ افزايش دماي سطح آب در دوره 1950-1969 ديده شده است.