نشان جداگانه و هم‌زمان پديده‌هاي PDO و ENSO بر رخداد خشك‌سالي و ترسالي پاييزه جنوب ايران

پديده النينو نوسان‌هاي جنوبي ENSO)) در پيوند بنيادين با افزايش يا كاهش دماي سطح آب در پهنه استوايي اقيانوس آرام است. در برابر، نوسان‌هاي دهه‌اي اقيانوس آرام ( (PDO نشان دهنده نوسان دمايي سطح آب در گستره شمال شرقي اين اقيانوس (آرام) است. نشان اين پديده‌ها بر آب‌وهواي جهاني هنگامي به‌خوبي آشكار مي‌شود كه اين رخدادها در يكي از فازهاي حدّي خود يعني فاز بسيار گرم (مثبت) و يا بسيار سرد (منفي) باشند. در اين پژوهش، نشان جداگانه و جفت شده اين دو پديده جوّي-اقيانوسي بر بارش پاييزه 30 ايستگاه همديدي و اقليم‌شناسي جنوب ايران در دوره زماني 1951-2005 ارزيابي شد. يافته‌ها نشان‌دهنده آن است كه در هنگام رخداد پديده El Ni?o يا La Ni?a بارش پاييزه جنوب غرب ايران به گونه‌اي معني‌دار، به‌‌ترتيب افزايش يا كاهش مي‌‌يابد. نشان اين دو پديده بر نوسان‌هاي بارش در جنوب شرق كشور معني‌دار نبود تا اندازه‌اي ناهمساز با ENSO، رخداد فازهاي مثبت يا منفي پديده PDO به‌ترتيب، افزايش يا كاهش بارش پاييزه بخش‌هاي جنوب شرقي كشور را در پي دارد. در پهنه جنوبي ايران بيشترين افزايش بارش در هنگامي رخ داده است كه پديده EI Ni?o با فاز مثبت PDO هم‌زمان شده است. در چنين دوراني افزايش بارش نسبت به ميانگين درازمدت در بيشتر گستره‌هاي جنوب غربي بين 50 تا 90 درصد و در گستره‌هاي جنوب شرقي كشور ميان 30 تا 50 درصد برآورد شد. خشك‌سالي‌هاي پاييزه بيشتر در دوراني رخ داده كه پديده La Ni?aبا فاز منفي PDO هم‌زمان شده است. در چنين دوراني كاهش بارش پاييزه در پهنه جنوب غربي بين 68 تا 100 در صد و در بيشتر گستره‌هاي جنوب شرقي كشور بين 37 تا 67 درصد برآورد شد. اگرچه بارش پاييزه جنوب ايران هم‌زمان با رخداد پديده PDOو ENSO نوسان پيدا مي‌كند، ولي نشان اين پديده‌ها بر رخداد دوران‌هاي خشك و تر هنگامي ريزبينانه‌تر است كه هر دو پديده با هم ارزيابي شوند.