تاثير ادبيّات فارسي بر ادبيّات اروپايي در قرن‌هاي 18تا 20 ميلادي

The Influences of Persian Literature on European Literature in 18th to 20thCenturies

اروپاييان از قرن شانزدهم ميلادي با ادبيّات فارسي آشنا شدند و اين آشنايي در پي سفرهاي تجاري و ماموريت‌هاي سياسي و سياحت‌هاي جهان‌گرداني بود كه به ايران رفت‌وآمد مي‌كردند و ضمن سفرهاي خود نمونه‌هايي از ادب فارسي را براي كشور‌هايشان به ارمغان مي‌بردند. برپايي كرسي‌هاي آموزش زبان فارسي در برخي دانشگاه‌هاي نامدار اروپا و فارغ‌التحصيل شدن شماري از دانشجويان اروپايي در رشته‌ي زبان و ادب فارسي و نيز تشكيل انجمن‌هاي علمي و موسسات تحقيقاتي زبان‌شناسي و شرق‌شناسي نيز به‌نوبه‌ي خود به رواج زبان‌فارسي در محافل علمي اروپا كمك كرد. به دنبال اين امور، ترجمه‌ي برخي متون مشهور نظم و نثر فارسي به زبان‌هاي اروپايي بتدريج ادبيّات فارسي را از محافل علمي به مجامع عمومي كشاند و موجبات آشنايي گروه‌‌هاي بيشتري از اروپاييان با متون فارسي را فراهم كرد. از اين پس بود كه متون اخلاقي، عرفاني، داستاني و حتّي تاريخي ادب فارسي موردتوجّه و استفاده اديبان، شاعران، نمايش‌نامه‌نويسان و داستان‌سرايان اروپايي قرار گرفت و به وام‌گيري و اقتباس از آن‌ها- اصل متون يا ترجمه‌هاي آن‌ها- آثاري پديد آوردند. اين اقتباس‌ها بيشتر بر متون اخلاقي و عرفاني مانند گلستان و بوستان سعدي و سپس متون تاريخي و حماسي متمركز بود و در وهله‌ي اول كاربرد ابزاري در بيان نظرات سياسي و اجتماعي داشت ولي بتدريج به ديگر آثار نيز تسرّي يافت و بيشتر جنبه‌ي ادبي و علمي به خود گرفت. در اين مقاله به اختصار به چگونگي راه‌يابي متون ادبي فارسي به اروپا و نحوه‌ي تاثيرگذاري آن‌ها بر ادبيّات اروپا در قرن‌هاي 18 تا 20 ميلادي مي‌پردازيم.

In the 16th century, Europeans became familiar with Persian literature through business trips and political missions. They took samples of Persian literature with them back to their countries. The establishment of chairs for Persian language in famous European universities helped propagate Persian language in European scientific circles. Translations of some well-known Persian works of prose and verse into European languages spread Persian language into public social circles. Afterwards, European writers, poets, and playwrights used Persian ethical, mystic, narrative, and historical texts in their works.Most extracts were taken from mystic and ethical texts like Sa’di’sGolestan and Boustan and then from historical and epic works. The present article briefly studies the way Persian literary texts were used in European literature in 18th to 20th centuries.