اسطوره‌ي دريا در شاهنامه‌ي فردوسي

The Myth of Sea in Shahnameh

اسطوره، ابتدايي‌ترين شكل ارتباط بين انسان، و گذشته‌ي غيرواقعي يا نيمه واقعي او بوده كه اساساً در مسير تقدّس و كمال‌جويي، و در جست‌وجوي رسيدن به رمز و رازهاي آسماني پايه‌ريزي مي‌شود. توجّه به اسطوره‌ي دريا در فرهنگ اسلامي، و نيز در شاهنامه‌ي فردوسي ‌با توجّه به نقش قداست و عظمت دريا، و كشف اسرار الهي آن از اهمّيّت خاصّي برخوردار است. اسطوره‌ي دريا در شاهنامه‌ي فردوسي، از چهار منظر مهّم قابل ارزيابي است: الف)جاي‌گاه غيبت و ظهور، ب)آزمون گذر، ج) مظهر نجات و مناجات، و د)درمان‌گر و نابودكننده. در اين جستار سعي بر آن است تا اين جوانب در حدّ ممكن مورد ارزيابي قرار‌گرفته، تا دريچه‌اي هر چند كوچك، جهت آشنايي با اساطير زيباي ايران زمين، مخصوصاً اسطوره‌ي دريا در شاهنامه‌ي فردوسي گشوده شود.

A myth is the most primitive form of the relation between man and his unreal or semi-real past. Myths are constituted through man’s quest for perfection and attainment of heavenly mysteries. With regard to the great sacred role of the sea and the discovery of its divine mysteries, the myth of sea is very important in Islamic culture. The myth of sea in Shahnameh can be studied from four perspectives: the position of absence and reappearance of Imam Mahdi (A.S.), the ordeal of passage, the symbol of salvation and worship, and healer and destructor. This article tries to study these aspects in order to open a window, though small, to the beautiful myths of Iran, especially the myth of sea.