داشناكسيون و مفهوم دولت ملي ارمني (1307-1336ق/1890-1918م)

Dashnaxion and the concept of Armenian national government

حزب داشناكسيون (داشناكتسوتيون)، به همراه چند حزب ارمني ديگر كه همگي تب وتاب آزاد سازي ارامنه را داشتند، در سالهاي پاياني دهه 1880(1297ق) بنيان گذاشته شد. با وجود تسلطي كه اين حزب، در مدت كمتر از ده سال، بر حيات سياسي ارامنه به دست آورد، چندان عجيب نبود كه در 28 مي 1918 (16 شعبان1336ق) پس از اعلام استقلال ارمنستان، سكانداري اين كشور را بر عهده گيرد. اجراي نقش سياسي جديد براي داشناكسيون، نيازمند بهره داشتن حزب، از پيشنه اي نظري در باب دولت مستقل ارمني بود. اين مقاله براساس تبيين تشريحي، نشان خواهد داد كه حزب در حد فاصل سالهاي 1890 تا 1918م(1336-1307ق) فاقد هر گونه نظريه منسجم و صريح در باب دولت ملي بود و در همين برهه ي زماني، طي پنج دوره ي متمايز، گاهي به چنان تعريفي نزديك مي شود و گاهي از آن فاصله مي گيرد، تا اينكه در نهايت با سر زدن استقلال ارمنستان بدون آمادگي نظري كامل، ناچار از قبول رهبري دولت جديد مي شود.

Dashnaxion (Dashnaktsutyun) party, together with some other Armenian parties that all had great excitement to set Armenians free, was established during the last years of 1880s. Considering the dominance the party obtained over the political life of Armenians in less than 10 days, it was not surprising that it can authorize the country in May 28, 1918, after Armenia declared its independence. Dashnaxion required theoretical background on Armenian independent government to be able to perform its political role. The present article, using a descriptive explanation, reveals that the party lacked any coherent and explicit theory on national government from 1890 to 1918, and during the time, in five separate periods it sometimes became close to the concept “national government” and sometimes far from that concept. Finally, after the independence of Armenia, the party was forced to lead the new government without previous preparation.