تبيين سازه خودمهارگري بر‌اساس انديشه اسلامي

A Review of Self-Control Construct according to Islamic Thought

اين پژوهش با هدف توصيف و تحليل خودمهارگري با دو رويكرد روان‌شناسي و اسلامي و طراحي سازه خودمهارگري بر‌ اساس انديشه اسلامي انجام شده است. روش پژوهش از نوع توصيفي-تحليلي و همبستگي مي‌باشد. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه خودمهارگري در ادبيات روان‌شناسي با چندين اصطلاح ديگر ارتباط دارد: خودمهارگري زيرمجموعه دو مفهوم «خودنظم‌بخشي» و «كنش اجرايي خود» بوده، و با مفاهيم قدرت اراده، خودانضباط‌دهي، خودداري، و مديريت خود، مترادف بوده و مفاهيم تاخيرارضا ، تعالي، و بازداري پاسخ از نشانه‌ها و لوازم آن به‌شمار مي‌آيند. سازه خودمهارگري اسلامي، داراي دو سطح است: سطح اول، شامل دو مولفه «شناخت» و «بازدارندگي» است كه از دو مفهوم عقل و تقوا استنباط شده است. سطح دوم، داراي هفت مولفه خودنظارتگري، هدف‌شناسي، مولفه انگيزشي، مهار رفتاري، مهارشناختي، مهار ‌هيجاني، و مهار ‌تداوم‌بخش مي‌باشد. روايي محتواي سازه مذكور توسط كارشناسان ديني تاييد شده است و ضريب همبستگي نظرات آنان در سطح آلفاي 001/0 معنادار است.

This research aims at explaining and analyzing self-control according to two psychological and Islamic approaches and proposes a self-control construct based on Islamic thought. The method used in this research is descriptive-analytical and correlational. The finding of research shows that in psychology literature self-control has a kind of relation with several terms. Self-control is grouped under two concepts: self-discipline and practical self-functioning and it is equivalent to such concepts like will power, self discipline, abstinence and self-management. Such concepts like satisfaction delay, transcendence and lack of response are among its features and components. The Islamic self-control construct has two levels: the first consists of two components, "cognition" and "deterrence" which are elicited from two concepts: intellect and virtue. The second level has seven components: self monitoring, goal recognition, stimulating component, behavioral restraint, cognitive restraint, emotional restraint and continuity restraint. The justifiability of the content of the mentioned construct is confirmed by religious experts, and the correlation coefficient of their views at the level of ALFA.\001 is meaningful.