ارزيابي نقش خصوصيات تاج پوشش بر شاخص تحمل ارقام گندم در تداخل با علف هرز چاودار وحشي (Secale cereale)

Evaluation of canopy characteristic role on tolerance index of wheat cultivars in interference with feral rye (Secale cereale)

اين پژوهش جهت ارزيابي قدرت رقابتي چند رقم گندم توصيه شده در منطقه درگز با علف هرز شايع چاودار وحشي به‌صورت فاكتوريل و در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال زراعي 90-1389 انجام شد. تيمارهاي آزمايش شامل چهار رقم گندم سايسون، الوند، چمران و سپاهان و تراكم هاي چاودار وحشي در پنج سطح 0، 20، 40، 60 و 80 بوته در مترمربع بود. نتايج نشان داد كه با افزايش تراكم چاودار وحشي صفات شاخص سطح برگ، ماده خشك تجمعي، دوام شاخص سطح برگ و دوام ماده خشك ارقام گندم كاهش يافت. سرعت افزايش ارتفاع دو رقم الوند و سپاهان در رقابت با علف هرز نسبت به كشت خالص بيشتر بود. همچنين دو رقم مزبور دوام شاخص سطح برگ و دوام ماده خشك بيشتري در شرايط تداخل با علف هرز نسبت به ارقام چمران و سايسون داشتند و درصد شاخص سطح برگ قسمت فوقاني تاج ‌پوشش آن‌ها در شرايط رقابت افزايش نشان داد. در مقابل، ارتفاع بوته و درصد شاخص سطح برگ نيمه بالايي تاج ‌پوشش ارقام چمران و سايسون در شرايط تداخل كاهش يافت. شاخص تحمل به تداخل ارقام گندم در صفت عملكرد زيست توده بيشتر از عملكرد دانه به‌دست آمد. در تمامي سطوح تراكم چاودار وحشي، دو رقم الوند و سايسون به‌ترتيب بيشترين و كمترين مقادير شاخص تحمل به تداخل را در صفات زيست توده و عملكرد دانه داشتند. با افزايش تراكم گياهي، درصد شاخص سطح برگ لايه هاي پاييني تاج ‌پوشش چاودار وحشي كاهش و لايه‌هاي بالايي آن افزايش يافت. واژه هاي كليدي: ارتفاع بوته، دوام سطح برگ، دوام ماده خشك، رقابت، لايه‌بندي تاج‌پوشش

This research was carried out for evaluation of competitive ability of some wheat cultivars (Triticum aestivum L.) of recommended wheat in Dargaz region with common weed of feral rye (secale cereale). Experiment was conducted as factorial based on randomized complete blocks design with three replications in 2010-2011 growing season. Experimental factors were included four wheat cultivars of Sayson, Alvand, Chamran and Sepahan and feral rye densities were at five levels of 0, 20, 40, 60 and 80 plants m-2. The results showed that by increasing feral rye density were reduced leaf area index, accumulation dry matter, leaf area index duration and dry matter duration of wheat cultivars. Rate of height increasing of Alvand and Sepahan in competition with weed were increased than pure stand. Also mentioned two cultivars had more leaf area index duration and dry matter duration in interference condition with weed than Chamran and Sayson and percent of leaf area index of canopy upper layer increased. Contrarily, plant height and leaf area index percent of mid-upper of canopy of Chamran and Sayson reduced in interference condition. Interference tolerance index (ITI) of wheat cultivars in biologic yield were obtained more than grain yield. At all density levels of feral rye, Alvand and Sayson had maximum and minimum interference tolerance index in biologic and grain yield, respectively. By increasing plant density, leaf area index percent of feral rye canopy downer layers reduced and increased its upper layers. Keywords: Canopy layering, Dry matter duration, Plant height, Leaf area index duration