گونه هاي سبكي در مرثيه سرايي فارسي

Stylistic varieties of Requiem in Persian

مرثيه و سوگ‌سرود، بازتاب شعري و ادبي شاعران با چند و چون مرگ است؛ مرگي كه نه تنها پايان زندگي نيست بلكه گوياي بخش نهاني در سير كمال انساني است. در داستانهاي منظوم پارسي شاعران كوشيده اند تا مرگ را مورد بازشناسي قراردهند و نقش انسان را در برابر آن توضيح دهند و خويشكاري او را مشخص نمايند. در ادب حماسي از آنجا كه مرگ قهرمانان داستان بيشتر در ميدان جنگ رخ ميدهد، رنگ و نمود پهلواني و عبرت آموز به خود ميگيرد و قهرمان در برابر مرگ چاره اي جز تسليم شدن ندارد از اين رو نشان ميدهد كه مرگ را با آغوش باز پذيرفته است و از اين جهت است كه توصيفات و بلاغت در صحنه هاي سوگواري، در گرو سربلندي و آزادي قهرمان حماسه است و با چنين شيوه اي است كه فردوسي در سوگ‌سرودهاي خود، بابي تازه در مرثيه هاي داستاني ميگشايد. در ادب منظوم بزمي مرگ چهره اي متفاوت از شكل و شمايل حماسي آن يافته است. به سخن ديگر اگرچه مفهوم و دغدغه مرگ در تمام انواع ادبي فارسي به پشتوانه هاي دور و دير مشترك اشاره دارد ولي در جلوه هاي هنري راه و آيينهاي متفاوتي پيدا كرده است. در اين ميان نظامي هم يكي از برجسته ترين شاعران اين عرصه بوده است و مشتركات تصويري و مضموني در سوگ‌سرودهاي شاعران پس از او گوياي همين توجه سبكي به نظامي بوده است. در مجموع ميتوان گفت كه فردوسي و نظامي، سبكي ويژه اي در مرثيه سرايي داستاني فارسي گشوده اند. مقاله حاضر تلاشي است براي نشان دادن ابعاد هنري و سبكي مراثي داستاني در شعر فارسي.

Mourn of chant is the way of poet art about death. A death that not only isn’t end of life but also is the evidence of later section in perfection of humanly the poets have attempted that re identify death in the poetic fictions and they will explain role of human against it and determine his duty bound. In the epic literature since death of fiction hero’s much occur in the scene of combat, it has color of champion and wise and as hero against of death has not restore but he in his life with try and combat has shown that adopted death with open arm, it is because of that articulacy of image in the mourn scenes has the security honor and free and freedom of epic hero and has been with a such way that Ferdousi in own mourn of chant in the course of elegy of the other poets has been dominated. In the literature of banquet poetic death has found a different coloring form epic from and icon. In the other words although concept and trouble of death in the all of genre of Persian literature has referred to icons of common for and late but it has found in the art effects, different ways and virtual. As that poem tongue of Ferdosi in mourn of epic chants is attention epic poets, in the course of lyric poem can say that Nezami has been one of the most effective of poems in this aspect and commons imagery and effect in mourn of poets chants after he has been evidence of poets chants after he has been evidence of same attention of style to Nezami.