مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - بررسي اثر مصرف نيتروژن بر عملكرد و تركيبات ذخيره اي دانه گلرنگ (Carthamus tinctorius L.)

چكيده لاتين :

به منظور بررسي اثر كاربرد نيتروژن بر بهبود عملكرد، اجزاي عملكرد دانه و تغيير تركيبات دانه گلرنگ رقم گلدشت، اين آزمايش به‌صورت طرح بلوك هاي كامل تصادفي با چهار تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه محقق اردبيلي در استان اردبيل در سال زراعي 1391 انجام شد. تيمارهاي آزمايش شامل پنج سطح كود نيتروژن (منبع اوره 46 درصد) صفر، 50، 100، 150 و 200 كيلوگرم نيتروژن در هكتار بود. نتايج نشان داد كه مصرف سطوح مختلف كود نيتروژن اثر معني داري بر صفات اندازه‌گيري شده داشت. مصرف 200 كيلوگرم در هكتار نيتروژن سبب افزايش ميزان كلروفيل (26 درصد)، پتاسيم (47 درصد) و كلسيم (27 درصد) و سبب كاهش سديم (39 درصد) در اندام هوايي گياه شد. بيش‌‌ترين تعداد طبق در بوته و دانه در طبق از مصرف 200 كيلوگرم نيتروژن در هكتار حاصل شد، درحالي‌كه بالا‌ترين وزن صد دانه با مصرف 150 كيلوگرم نيتروژن در هكتار به‌دست آمد. كم‌‌ترين و بيش‌‌ترين عملكرد دانه (5/1729 و 9/3087 كيلوگرم در هكتار) به ترتيب در عدم مصرف كود و كاربرد 200 كيلوگرم نيتروژن در هكتار مشاهده شد. بين سطوح كودي 50، 100 و 150 كيلوگرم نيتروژن در هكتار تفاوت معني داري در محتواي روغن مشاهده نگرديد، ولي مصرف 200 كيلوگرم نيتروژن در هكتار بيش‌‌ترين كاهش درصد روغن (7/25 درصد) را به خود اختصاص داد. با وجود اثر منفي مصرف نيتروژن بر درصد روغن دانه، با افزايش مصرف كود عملكرد روغن افزايش يافت و بالا‌ترين مقدار آن (04/794 كيلوگرم در هكتار) از مصرف 150 كيلوگرم نيتروژن به‌دست آمد. محتواي پروتيين دانه از 40/19 درصد در تيمار شاهد به 10/25 درصد در بالا‌ترين سطح كود افزايش يافت و هم‌چنين سبب افزايش ميزان نيتروژن دانه ها شد. با توجه به اينكه در اكثر صفات اندازه گيري شده بين مقادير 150 و 200 كيلوگرم نيتروژن تفاوت معني داري وجود نداشت به همين دليل، به منظور كاهش هزينه‌هاي اقتصادي و زيست محيطي مصرف 150 كيلوگرم در هكتار نيتروژن را مي‌توان توصيه نمود. In order to investigate the effect of nitrogen application on improving the yield, grain yield components and changing grain compositions of safflower Goldasht cultivar, this experiment as a randomized complete blocks design was conducted with four replications in research station of College of Agriculture of Mohaghegh Ardabili University in Ardabil province in 2011 cropping year. Treatments of experiment consisted of five levels of nitrogen fertilizer (urea source 46 percent) 0, 50, 100, 150 and 200 kilogram nitrogen in hectare. Results showed that use of different levels of nitrogen fertilizer had a significant effect on measured traits. Consumption of 200 kilogram in hectare nitrogen increased chlorophyll rates (26 percent), potassium (47 percent) and calcium (27 percent) and decreased sodium (39 percent) in plant. Maximum number of head per plant and grain in head obtained from the consumption of 200 kilogram nitrogen in hectare, while the highest 100-grain weight was obtained with consumption 150 kilogram nitrogen in hectare. The lowest and highest grain yield (1729.5 and 3087.9 kilogram in hectare) was observed in lack of consuming fertilizer and application of 200 kilogeram nitrogen in hectare, respectively. Between fertilizer levels of 50, 100 and 150 kilogram nitrogen in hectare, there was no significant difference in oil content, but consumption of 200 kilogram nitrogen in hectare allocated the highest reduction of the oil (25.7 percent). Despite the negative impact of nitrogen consumption on grain oil percent, oil yield increased with increasing fertilizer consumption and its highest amount (794.04 kilogram in hectare) was obtained from using 150 kilogram nitrogen. The grain protein content was increased from 19.40 percent at the control treatment to 25.10 percent in the highest level of fertilizer and also caused increasing in the amount of grains nitrogen. As regards to this point that in the most measured traits there was no significant difference between the rates of 150 and 200 kilogram nitrogen, for this reason in order to reduce economic and environmental costs using 150 kilogram in hectare nitrogen can be recommended.