اثر مقادير نيتروژن بر عملكرد دانه و كارايي مصرف نيتروژن ژنوتيپهاي گندم دوروم در خوزستان

Effect of nitrogen rates on grain yield and nitrogen use efficiency of durum wheat genotypes in Khouzestan

به منظور بررسي اثر مقادير نيتروژن بر عملكرد دانه و كارايي مصرف نيتروژن ژنوتيپهاي گندم دوروم، اين آزمايش در سال زراعي 1391- 1390 بهصورت كرت هاي يك بار خرد شده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با چهار تكرار اجرا شد. نيتروژن بهعنوان فاكتور اصلي شامل: 45، 90 و 135 كيلوگرم نيتروژن خالص در هكتار و فاكتور فرعي، سه رقم گندم دوروم شامل ياواروس، شوا و 78 Sبود. نتايج نشان داد كه اثر تيمارهاي نيتروژن بر عملكرد ارقام گندم معنيدار بود. بيشترين مقدار عملكرد بيولوژيك (1376 گرم در متر مربع)، عملكرد دانه (6/494 گرم در متر مربع)، تعداد دانه در سنبله (58/32) و وزن هزار دانه (86/39 گرم) در تيمار كاربرد 135 كيلوگرم نيتروژن خالص در هكتار بهدست آمد. لاين 78S از بيشترين عملكرد دانه (1/488 گرم در مترمربع)، عملكرد بيولوژيك (1389 گرم در مترمربع) و تعداد دانه در سنبله (64/32) برخوردار بود. در مقابل كمترين عملكرد دانه (4/ 394 گرم در مترمربع) مربوط به رقم ياواروس بود. همچنين بالاترين ميزان كارايي مصرف نيتروژن در تيمار كمترين مقدار كود مصرفي و لاين 78S بهدست آمد. در مجموع تيمار كاربرد 135 كيلوگرم نيتروژن خالص در هكتار در لاين 78S بالاترين عملكرد دانه را توليد كرد. In order to investigate the effect of different nitrogen amounts on grain yield and nitrogen use efficiency in Durum wheat genotypes, this experiment was conducted as split plots in randomized complete blocks design with four replications in 2012-2013 cropping year. Nitrogen as main factor was including: 45, 90 and 134 kilogram net nitrogen in hectare and sub factor three wheat cultivars consisted of Yavarus, Showa and the S78. The results showed that the effect of nitrogen treatments on yield of wheat cultivars was significant. The highest biological yield (1376 gram in m-2), grain yield (494.6 gram in m-2), grain number per spike (32.58) and one thousand-grain weight (39.86 gram) was obtained in treatment application of 135 kilogram net nitrogen in hectare. Line S78 had the highest grain yield (488.1 gram in m-2), biological yield (1389 gram in m-2) and grain number per spike (32.64). In contrast the lowest grain yield (394.4 gram in m-2) belonged to Yavarus cultivar. In addition, the highest nitrogen use efficiency was obtained in the minimum amount of fertilizer used and S78 line. Generally, treatment of using 135 kilogram net nitrogen in hectare in S78 line produced the highest grain yield.