دولت- ملت‌سازي بين المللي و خشونت سياسي در عراق جديد

International Nation-State Building and Political Violence in New Iraq

عراق كشوري است كه به دليل تنوع قومي و فرقه اي محيط اجتماعي اش در زمره جوامع پرشكاف دسته بندي مي شود، تعدد و تراكم اين شكاف ها و ناتواني نخبگان سياسي اين كشور در حلّ مشكلات دولت–ملت سازي همواره تهديدي جدي براي حيات سياسي-اجتماعي اين كشور بوده است. با اين حال پس از حذف دولت اقتدارگراي بعثي توسط نيروهاي خارجي، خشونت و منازعات فرقه اي و قومي در اين كشور شدّت و گسترش بي سابقه اي به خود گرفته است. با اين توضيح سوال اصلي نوشتار حاضر اين است كه علت تشديد خشونت هاي قومي و فرقه اي در عراق پس از فروپاشي رژيم صدام چيست؟ در پاسخ به اين مساله‌، فرضيه پژوهش عبارت است از اين‌كه پروژه دولت-ملت سازي بين‌المللي يا دولت-ملت سازي از بيرون كه با رويكردي امنيت محور از سوي غرب به‌ويژه آمريكا درعراق به مرحله اجرا درآمد به علت ناسازواري با مباني فرهنگي، هويتي و اجتماعي اين كشور خود عاملي در قطبي شدن شكاف هاي اجتماعي و تشديد خشونت هاي فرقه اي و قومي شده است. پژوهش حاضر با اتكا به روش كيفي از نوع تبيين علّي و با بهره گيري از نظريه «راجر بروبيكر» به تشريح اين موضوع مي‌پردازد.روش انجام پژوهش نيز كتابخانه اي– اسنادي است. يافته هاي پژوهش نشان مي دهد كه ساختارهاي نهادي يك‌سان و مشابه نمي تواند براي همه جوامع كاربردي باشد. در عرصه نهادسازي بايد به تمام قابليت ها و ظرافت هاي هر جامعه دقت كرده و ويژگي‌هاي منحصر به فرد آن جامعه را به حساب آورد.

Iraq is a country with many social cleavages, due to its ethnic and religious diversity, and because pf the inability of its political elite, this feature has always hindered resolving its problems. With the removal of the authoritarian regime of Sadam Hossein, ethnic and religious disputes escalated to their peak. The main question in this article is why has ethnic and sectarian violence exacerbated in Iraq after Saddam Hossein? In response to the question posed, it is argued that the process of international nation-state building or nation- state building from outside that was implemented with a security oriented approach by the US, because of its incompliance with cultural and social features of Iraq, has led to the intensification of sectarian and ethnic violence in the country. The method used in this research is qualitative and causal, using Rogers Brubaker’ theory. Findings of the reseach indicate that identical institutional structures do not work for all societies effectively, and every society’s exclusive capacities and delicacies must be taken into consideration in the process of nation-state building.