تحليل محتواي كتاب‌هاي درسي علوم تجربي دوره ابتدايي از لحاظ ميزان پرداختن به انواع پرسش‌هاي درسي

Contently analyzing the experimental science textbooks of primary schools: Based on the types of lesson questions

هدف پژوهش حاضر تحليل محتوای كتاب‌های درسی علوم تجربی دوره ابتدايی از لحاظ ميزان پرداختن به انواع پرسش‌های درسی بود. در اين پژوهش، از روش توصيفی جهت مشخص شدن انواع پرسش‌ها و از روش تحليل محتوا به منظور بررسی و تحليل ميزان پرداختن كتب علوم تجربی به انواع پرسش‌ها استفاده شد. بدين منظور، واحد تحليل، جملات پرسشی كتاب بود. با توجه به محدود بودن جامعه آماری كه شامل كتب علوم تجربی دوره ابتدايی می‌شد، روش نمونه‌گيری اتخاذ نشد و كل جامعه آماری جهت بررسی انتخاب گشت. ابزار جمع‌آوری اطلاعات چك ليست تحليل محتوا بود كه روايی آن توسط متخصصان علوم تربيتی تعيين گرديد. همچنين پايايی ابزار به وسيله فرمول ويليام اسكات محاسبه شد كه ضريب توافق 81% را نشان داد. يافته‌ها حاكی از آن است كه در كتاب درسی علوم تجربی سال اول ابتدايی، سؤال‌های هم‌گرا و فردمدار، بيشترين فراوانی و سؤال نتيجه مدار، كمترين فراوانی را دارا هستند. در كتاب درسی علوم تجربی سال دوم ابتدايی، سؤال‌های هم‌گرا و زمينه‌ای، بيشترين فراوانی و سؤال نتيجه مدار، كمترين فراوانی را دارا هستند. در كتاب‌های درسی علوم تجربی سال سوم و چهارم ابتدايی، سؤال‌های هم‌گرا و عملی، بيشترين فراوانی و سؤال نتيجه مدار، كمترين فراوانی را دارا هستند. در كتاب درسی علوم تجربی سال پنجم ابتدايی، سؤال‌های هم‌گرا و موضوع محور، بيشترين فراوانی و سؤال‌های نتيجه مدار و پيش‌بين، كمترين فراوانی را دارا هستند. همچنين نتايج آزمون خی دو نشان داد كه بين مقادير مشاهده شده و مورد انتظار در انواع سؤال‌های درسی در كليه كتاب‌های درسی علوم تجربی دوره ابتدايی، تفاوت معنادار وجود دارد.

This study was conducted to contently analyze the experimental science textbooks of primary schools, based on the various types of questions. The study benefits from the descriptive method in identifying the types of questions and, also, content analysis method to investigate how the questions are used in the books. To do so, the question type sentences were the units of analysis. Because of the limited number of the statistical population, elementary science text books, no sampling method was applied. To collect the data, content analysis was used, whose validity was confirmed by the experts of the educational science. Its reliability, also, was calculated by William Scott’s formula as %81. Based on the findings, it is concluded that in the textbook of the first grade of elementary school, the concave and individual-oriented questions were of the highest frequency and the result-oriented questions were of the lowest amount. In the textbook of the second level, also, concave and background questions were highly frequent; whereas, the result-oriented questions were the lowest. Taking the questions of the textbooks of the third and fourth level into consideration, the analysis presented the superiority of the concave and practical questions over the questions with result-orientation, possessing the least amount. Finally within the scope of the textbook at level five, the concave questions and those with subject orientation showed the highest frequency, and the result-oriented along with the predictive ones were found to be the least. The result of the Chi-square test, also, showed that there exists a significant relationship between the observed values and the expected ones in all experimental science textbooks in primary school.