پديد آورندگان :
رضائي چيانه، اسماعيل نويسنده استاديار گروه گياهان دارويي مركز آموزش عالي شهيد باكري مياندوآب، دانشگاه اروميه و مدرس دانشگاه پيام نور مركز نقده Rezaei Chiyaneh, E. , پيرزاد، عليرضا نويسنده دانشگاه اروميه,دانشكده كشاورزي ,
كليدواژه :
عوامل تعديل كننده تنش , فواصل آبياري , گياه دارويي , آنتي اكسيدان , عملكرد دانه
چكيده فارسي :
از آنجایی كه تولید گیاهان دارویی می تواند تحت تاثیر عوامل محیطی مانند محدودیت آب قرار گیرد، لذا تیمار با سالیسیلیك اسید به عنوان یك تنظیم كننده رشد، قادر است مقاومت به خشكی را در گیاهان افزایش دهد. در این راستا، به منظور بررسی اثر سالیسیلیك اسید بر اجزای عملكرد، عملكرد و میزان اسانس گیاه دارویی سیاهدانه در شرایط تنش كم آبی، آزمایشی در مزرعه ای واقع در استان آذربایجان غربی- شهرستان نقده، در قالب طرح كرت های خرد شده بر پایه بلوك های كامل تصادفی با سه تكرار در سال زراعی 1391-1390 به اجرا در آمد. فواصل آبیاری (شش روز (شاهد)، 12 روز (تنش متوسط)، 18 روز (تنش شدید)) در كرت های اصلی و محلول پاشی سالیسیلیك اسید در سه سطح (0، 5/0 و 1 میلی-مولار) در كرت هاﻯ فرعی قرار گرفتند. نتایج آزمایش نشان داد كه اثر تیمارهای آبیاری بر ارتفاع بوته، تعداد فولیكول در بوته، تعداد دانه در فولیكول، عملكرد بیولوژیكی، عملكرد دانه، درصد اسانس و عملكرد اسانس دانه سیاهدانه معنی دار و بر وزن هزار دانه غیرمعنی دار بود. با افزایش فواصل آبیاری از شش روز به 18 روز ارتفاع بوته، تعداد فولیكول در بوته، تعداد دانه در فولیكول، عملكرد بیولوژیكی، عملكرد دانه، درصد اسانس و عملكرد اسانس دانه به ترتیب 49، 52، 40، 35، 43، 20 و 55 درصد كاهش یافت. در مقابل، تیمار 5/0 میلی مولارسالیسیلیك اسید توانست عملكرد و اجزای عملكرد سیاهدانه را بهبود ببخشد. عملكرد دانه و عملكرد اسانس با كاربرد 5/0 میلی مولار سالیسیلیك اسید به ترتیب 13 و 11 درصد نسبت به تیمار صفر میلی مولار سالیسیلیك اسید افزایش پیدا كرد. از نتایج این آزمایش چنین استنباط می شود كه محلول پاشی 5/0 میلی مولار سالیسیلیك اسید و تیمار دور آبیاری پس از 12روز برای مناطقی از كشور كه محدودیت آبی دارند، قابل توجیه است.
چكيده لاتين :
Since the production of medicinal plants can be influenced by environmental factors such as water limitation. In other hand salicylic acid as a plant regulator can enhance drought resistance in plants. In order to investigate the effect of different irrigation intervals on yield, yield components and essential oil of black cumin (Nigella sativa L.), a field experiment was conducted a farm located in West Azerbaijan province- city Nagadeh, West- Azerbaijan, during growing season of 2011- 2012. The experiment was arranged as split plot based on a randomized complete block design with three replications. Irrigation intervals (6, 12 and 18 days) and three levels of salicylic acid concentration (0, 0.5 and 1 mM) considered as in main plots and sub-plots, respectively. Results showed that irrigation had significant effects on all characteristics such as Plant height, number of follicule per plant, number of seed per follicule, biological yield, grain yield, essential oil content and essential oil yield with the exception of 1000- seed weight. With increasing irrigation intervals from 6 to 18 days, plant height, number of follicule per plant, number of seed per follicule, biological yield, grain yield, essential oil percentage and essential oil yield were decreased up to 49, 52, 40, 35, 43, 20 and 55 %, respectively. In contrast, yield components and yield were enhanced up to treatments 0.5 mM of salicylic acid. Grain yield and essential oil yield with application of 0.5 mM salicylic acid increased up to 13 and 11 % compared to control, respectively. It seems that due to the limited sources of water in the region irrigation after 12 days and 0.5 mM salicylic acid concentration are suitable for black cumin grain production.
