تاثير الگوي كم آبياري بر رشد، عملكرد و اجزاي عملكرد دو گونه بالنگو (Lallemantia royleana & iberica) از منطقه مشهد و اروميه

Effect of Deficit Irrigation on Yield and Yield Components of Two Different Species of Balangu (Lallemantia royleana & iberica) from Mashhad and Urmia

مطالعه عوامل تنش زا و تأثیر آنها بر گیاهان دارویی به ویژه در شرایط كشور ما بسیار حیاتی به نظر می رسد. بالنگو گیاهی است كه علاوه بر مصارف دارویی، در صنعت كاربرد فراوان دارد. با توجه به احتمال وقوع تنش خشكی در طول دوره رشد این گیاه، لازم است كه بررسی اثرات ناشی از تنش خشكی بر روی تغییرات عملكرد و اجزاء عملكرد و برخی پارامترهای رشدی این گیاه پرداخته شود تا پاسخ های گیاه در مقابله با تنش خشكی ارزیابی شود. لذا آزمایشی با سه عامل الگوی آبیاری، گونه گیاهی و مبدا جمع آوری بذر به صورت كرت های خرد شده در قالب طرح بلوك های كامل تصادفی در سه تكرار انجام گرفت. در طول فصل رشد دو سطح آبیاری بر اساس تخلیه 40 (شاهد) و 60 درصد آب قابل استفاده خاك (تنش) بر دو گونه‌ی بالنگو شاملLallemantia royleana وL. iberica كه بذر آنها از منطقه ارومیه و مشهد جمع آوری شده بود، اعمال شد. با افزایش تخلیه آب قابل استفاده خاك، شاخص سطح برگ و مقدار رنگیزه های فتوسنتزی كاهش معنی دار نیافت. گونه L. iberica بیشترین مقدار شاخص سطح برگ (99/2) را داشت. گونه L. royleana مقدار كلروفیل a بیشتری (0008/0 میلی گرم بر گرم وزن تر) نسبت به گونه L. iberica داشت. كاهش رطوبت قابل استفاده خاك تا حد 60 درصد بر بسیاری از صفات مربوط به اجزاء عملكرد، اثر معنی دار نداشت، اما با افزایش شدت تخلیه آب قابل استفاده خاك، تعداد فندقه در بوته، تعداد دانه در بوته، تعداد چرخه گل در بوته، طول گل آذین، ارتفاع بوته و تعداد شاخه جانبی كاهش یافت، اما وزن دانه در بوته و وزن هزار دانه روند افزایشی نشان دادند. عملكرد دانه از سطح 40 درصد (4/208 كیلوگرم در هكتار) به سطح 60 درصد تخلیه آب قابل استفاده خاك، (3/107 كیلوگرم در هكتار) 84/43 درصد كاهش یافت. گونه L. royleana در برابر افزایش تخلیه رطوبت خاك كاهش عملكرد دانه كمتری (40) نسبت به گونه L. iberica (100 كیلوگرم در هكتار) نشان داد. اكوتیپ مشهد بیشترین عملكرد دانه را نشان داد. همبستگی مثبت و معنی داری بین عملكرد دانه و شاخص سطح برگ، غلظت كلروفیل a و وزن هزار دانه مشاهده شد. به طور كلی گونه L. royleana از منطقه مشهد بیشترین علمكرد دانه را در شرایط كمبود رطوبتی خاك تولید كرد.

To evaluate the effect of drought stress on yield, yield components and some physiological characteristics of Lallemantia sp, an experiment was conducted as split plot in randomized complete block design with three replications. The first factor was irrigation system in two levels 40 % and 60% depletion of available soil water, the second factor was L. iberica and L. royleana and the third factor was the origin of ecotypes, at two levels, Urmia and Mashhad. The results showed that drought stress had significant effect on Leaf Area Index (LAI) though with increment of water depletion, the LAI decreased 24.2%. The highest LAI was in L. iberica, with 2.99. L. royleana with 0.0088 mg.g-1, had the highest chlorophyll a content in compared to L. iberica with 0.008 mg.g-1 chlorophyll a content. The maximum number of capsules was related to 40% depletion of available soil water, L. iberica and Mashhad ecotype. The highest grain yield with an average of 208.4 kg per hectare obtained at 40% depletion of available soil water and related to L. iberica with an average of 189.4 kg.h-1. The yield of 60% depletion of available water in the soil was 107.3 kg.h-1declined by 43.84% in compared to 40% depletion of available soil water. Significant difference was seen between ecotypes of L. iberica in terms of grain yield. Mashhad ecotype showed the highest grain yield. There was a significant positive correlation in grain yield, LAI, chlorophyll a content and thousand seed weight.