عملكرد و ساختار خانوادگي والدين داراي فرزند پسر مبتلا به ناتواني بر اساس الگوي حلقوي پيچيده در شهر تهران

Family Function and Structure of Parents with Disabed son Based on the Circumplex Model in Tehran

چكيده هدف: اين مطالعه با هدف تعيين عملكرد و ساختار خانوادگي والدين داراي فرزند پسر مبتلا به ناتواني براساس الگوي حلقوي پيچيده در شهر تهران (1) انجام شد. روش‌بررسي:‌ به‌منظور انجام اين مطالعه توصيفي تعداد 200 والد (100خانواده) داراي فرزند پسر مبتلا به ناتواني، از مدارس دولتي پسرانه مقطع ابتدايي كودكان استثنايي شهر تهران به روش نمونه‌گيري خوشه‌اي چند مرحله‌اي انتخاب شدند. سپس هر يك از والدين پرسشنامه مشخصات جمعيت‌شناختي و مقياس ارزيابي انطباق‌پذيري و پيوستگي خانواده شماره سه السون و همكاران 1985 را تكميل كردند. در نهايت ابعاد انطباق‌پذيري و پيوستگي عملكرد خانواده و همچنين نوع ساختار خانوادگي درك‌شده والدين براساس الگوي حلقوي پيچيده به دست آمد. يافته‌ها: پدران در بُعد انطباق‌پذيري (27.89) نسبت به مادران (27.14) و مادران در بُعد پيوستگي (40.12) در مقايسه با پدران (39.66) در عملكرد خانواده ميانگين‌ نمرات بالاتري را كسب كردند. تفاوت ميانگين نمرات پيوستگي و انطباق‌پذيري در مادران و پدران از لحاظ آماري معنادار نبود و اين بدان معني است كه مادران و پدران در ابعاد مذكور تقريباً درك مشابهي دارند. اكثر والدين، ساختار خانواده خود را به‌صورت متعادل و حد وسط درك كرده بودند. بين نوع ناتواني فرزند خانواده با ابعاد عملكرد خانواده و نوع ساختار خانوادگي درك‌شده ارتباطي وجود نداشت. نتيجه‌گيري: انطباق‌پذيري و پيوستگي مناسب در نظام خانوادگي، يكي از معيار‌هاي سلامت عملكرد و ساختار خانواده در الگوي حلقوي پيچيده السون و نيز بسياري ديگر از نظريه‌هاي ساختاري خانواده محسوب شده و از عوامل مهم انسجام خانواده هستند. به‌علاوه، الگوي حلقوي پيچيده مي‌تواند به‌عنوان يكي از ابزار‌هاي بررسي عملكرد و ساختار خانواده و به تبع آن برنامه‌ريزي درماني و بررسي نتايج مداخلات خانواده‌درماني استفاده شود.

Abstract Objective:The aim of this study was to determine family function and family structure ofparents who have son with disability based on the Circumplex Model of Marital and Family system in Tehran in 1390. Materials & Methods:In a descriptive study, 200 parents (100 families) who had a son withdisability, from elementary public school in Tehran was selected via multi-stage cluster sampling. Each parent completed the two parts questionnaire, demographic variables and family Adaptability and Cohesion Evaluation Scales III Olson & et al 1985 (FACESIII). Adaptability and cohesion dimension of family function and family structure perceived with parents were determined upon circumplex model. Results:Mothers rated their families more cohesive and less adaptive than fathers. Mother’s cohesion was (40.12) while father’s cohesion was (39.66), adaptability of mothers was (27.14) and adaptability of fathers was (27.89). Cohesion and adaptability scores in mothers and fathers were not statistically significant. It means understanding of both mothers and fathers about cohesion and adaptability is similar to each others. Most of the family structure perceived with parents were balanced and mid-range. There were no relationship between family structure and family function with type of disability of children. Conclusion:Adequate adaptability and cohesion in family is one of the most criteria for the healthy family function in the circumplex model and many other structural theories of family. Scale and model of circumplex model can be useful for family function and family structure assessment, cure planning and evaluation of outcome of family therapy.