طبقه‏بندي توان بوم‏شناختي حوزه آبخيز حصارك توسط روش‏هاي ارزيابي چند معياره و GIS با هدف توسعه جنگل

Classification of ecological capability of Hesarak watershed using multi criteria evaluation and GIS methods for forest expansion

مشكلات زيست‏محيطي فراواني ناشي از فعاليت انسان توام با افزايش جمعيت شهر تهران ايجاد شده است. توسعه جنگل با توجه به كاركردهاي زيست محيطي فراوان مي‏تواند در تعديل اين مشكلات نقش موثري ايفا نمايد. هدف اين تحقيق ارزيابي توان بوم‎شناختي براي جنگل‏كاري در حوزه حصارك استان تهران بود. داده‏ها پس از مطالعه و شناسايي عوامل بوم‎شناختي اعم از فيزيكي (فيزيوگرافي، توپوگرافي، خاك‏شناسي) و زيستي (پوشش گياهي)، گزارش‏ها جمع‏آوري شده و سپس لايه‏هاي توليد شده به كمك سامانه اطلاعات جغرافيايي (GIS) تلفيق شدند. حاصل كار تلفيق، يك لايه واحد اطلاعاتي بود. محدوديت‏هاي مطلق براي هر شاخص در مرحله بعد مشخص و با استفاده از منطق بولين از روند ارزيابي حذف شدند. مساحت منطقه باقيمانده پس از حذف، 8/438 هكتار به دست آمد كه داراي محدوديت نسبي بوده و با روش ارزيابي تصميم‏گيري چند معياره مورد بررسي قرار گرفت. ارزش‏هاي كيفي در روش تصميم‏گيري چندشاخصه (MADM) با استفاده از مقياس دوقطبي فاصله‏اي به مقادير كمي تبديل شدند. وزن معيارها به روش تحليل سلسله مراتبي (AHP) با استفاده از ماتريس مقايسه زوجي و نظرات كارشناسان متخصص تعيين گرديد. در مرحله آخر با استفاده از روش مجموع ساده وزين، ارزش نهايي محاسبه و توان بوم‏شناختي منطقه فاقد محدوديت (8/843 هكتار) به 4 طبقه تقسيم گرديد. سپس با استفاده از روش تصميم‏گيري چندشاخصه، مكان‏يابي براي توسعه جنگل بر اساس 4 طبقه انجام شد كه در نهايت برنامه‏ريزي به منظور توسعه جنگل براي طبقه 1 و 2 با مجموع مساحت 17/489 هكتار انجام شد.

Human activities, with increasing population of Tehran created a lot of environmental problems in this city. According to the functions of forests, afforestation can be adjusted to these problems. The objective of this research was to assess the ecological capability for afforestation in the Region of Hesarak, Tehran province. After identification of the ecological factors included the physical (physiography, topography, pedology etc.) and biological factors (vegetation area), the maps are prepared and then integrated using geographic information system (GIS). The result of integration was a layer of information unit, whose absolute limitations in each index were specified and then they were omitted from the assessment process using Boolean logic. The assessable area of the remaining district after omission was 843.8 Hectares which had a relative limitation and studied by multiple attribute decision making method. In the multiple criteria decision making method, the values were changed into qualitative values using bipolar interval scale. The weight of the criteria was designed through analytic hierarchy process method using pair compared matrix and was specified using skilled experts’ advices. At the last stage the final value was calculated using simple additive weighting method. Then the ecological capability of the area without limitation (843.8 he) was divided in 4 classes. The positioning of the forest development concluded from the four classes, by the multiple attribute decision making method was performed: The planning for the forest development was made for classes 1 and 2 with a total area of 489.17 Hectares.