بررسي ساختار اجتماعي دياسپوراهاي تجاري مسلمانان در مالابار و نقش صوفيان ايراني در سده‎هاي 8 - 7‎ ق/ 14 - 13‎ م

The Study of the Social Structure of Muslims’ Commercial Diasporas in Malabar and the Role of Iranian Sufis in the 13th and 14th Centuries

اقشار و اقوام گوناگونی در تشكیل جماعات دیاسپورایی مسلمانان در مالابار مؤثر بودند كه از دو گروه بومی و مهاجر و یك گروه دورگه تشكیل می‎شد، اما شامل اقشار متنوعی بود كه از حاكمان محلی هند، «بازرگانان غریب و شهری (بومی)» تا دلال‎های دورگۀ هندو ـ مسلمان (ماپیله) را دربرمی‌گرفتند. صوفیان ایرانی نیز در این جوامع حضور داشتند. به نظر می‎رسد كه در این نوع جوامع دیاسپورایی، نوع رابطه میان این اقشار و سازوكارِ این ارتباط تحت‎تأثیر كسانی شكل می‎گرفت كه قدرت خود را از نفوذ و منزلت اجتماعی به‎دست‎می‎آوردند. از این رو، مقالۀ حاضر بر آن است كه با روش تحقیق تاریخی و با رویكرد توصیفی ـ تحلیلی، با مدّ نظر قراردادن الگوی نظری دیاسپورا، جایگاه و نقش صوفیان یادشده را در دیاسپورای مسلمانان در سواحل مالابار بررسی كند. یافته‎های تحقیق در جهت تأیید فرضیه بوده و حاكی از آن است كه صوفیان به‎عنوان تأمین‎كنندۀ فضای تعامل و همكاری و تفاهم میان جماعات مهاجر و بومی در درون جوامع دیاسپورای مسلمانان عمل می‎كردند.

Muslim Diasporas in Malabar were formed by different ethnics and social classes, including local groups, immigrants, and hybrids. They also consisted of various social classes ranging from Indian local governors and merchants –whether strangers or locals- to hybrid Indian Muslim dealers (the Mapillas) and even the Iranian Sufis. It seems that the type of the constituting classes as well as their interrelations was influenced by those who, due to their social status and esteem, were in power. Therefore, the present descriptive-analytical research aims to study the position and role of Sufis in the Muslim Diasporas in Malabar. The research was of a historical approach using the theoretical framework of Diasporas. The results confirmed the hypotheses, and indicated that Sufis acted as the mediators for making an atmosphere of moderation, cooperation, mutual understanding, and interaction between local and the immigrant communities.