متغيرهاي ميانجي، تعديل گر و مداخله گر در پژوهش‌هاي بازاريابي: مفهوم، تفاوت‌ها، آزمون‌ها و رويه‌هاي آماري

Mediator, Moderator and Intervening Variables in Marketing Researches: Conceptualization, Differences and Statistical Procedures and Tests

طي سال‌هاي اخير نظريه‌هاي بازاريابي به شدت توسعه يافته است. توسعه نظريه‌هاي بازاريابي موجب لزوم توجه به متغيرهاي ميانجي و تعديل گر به عنوان تكميل كننده الگوهاي پژوهشي بازاريابي شده است. پژوهشگران بازاريابي نيازمند اطلاع از معناي درست سه متغير ميانجي، تعديل گر و مداخله گر و رويه‌ها و آزمون‌هاي درست مربوطه هستند. با شناخت مفهوم متغيرهاي ميانجي، تعديل گر و مداخله گر مي توان الگوهاي بازاريابي علمي متناسب‌تري با دنياي واقعي ارايه نمود. در اين مقاله ابتدا مفهوم سه متغير: ميانجي، تعديل گر و مداخله گر بررسي و سپس مقايسه شد. در بخش بعدي رويه‌ها و آزمون‌هاي آماري مناسب براي تشخيص هر متغير ارايه شد.

In recent years marketing theories has been developed increasingly. This development needs paying attention to the moderator and mediator variables for extending marketing research models. Marketing and management researchers need to be informed about the meaning of mediator, moderator and intervening variables and accurate statistical procedures and tests. By understanding the true meaning of mediator, moderator and intervening variables, providing more accurate marketing models that fits the real world become easier. In this paper the meaning of those variables were presented and compared. In the next sections of the paper, statistical procedures and tests provided. Keywords: Moderator, Mediator, Intervening, Statistical procedures, Statistical tests