صمت و خاموشي از ديدگاه عرفا

Silence and Quietude from Mysticsʹʹ Viewpoint

سير و سلوك داراي اركان ، آداب و احوالي است . يكي از اركان سلوك را صمت و سكوت دانسته اند . در قرآن و احاديث هميشه سكوت به عنوان يك ارزش و يك نشانه والا مطرح گرديده است . در متون منثور و منظوم عرفاني نيز سكوت و خاموشي از شرايط خلوت و از ابزارهاي رسيدن به كمالات عرفاني است و داراي فوايد و نتايجي است ؛ برخي از عرفا اصل طريقت را سكوت دانسته اند ؛ از آنجا كه خاموشي داراي انواع و گونه‌هايي است و درباره سكوت صوفيان نظريات و عقايد گوناگوني وجود دارد، به گونه‌اي كه برخي خاموشي را ترجيح نهاده و برخي گفتار را ، اين مقاله بر آن است تا حد مقدور ، نخست به تحليل مفهوم صمت و خاموشي در قرآن و احاديث و امهات متون عرفاني و سپس به مثنوي معنوي به عنوان يكي از اين آثار كه سكوت و خاموشي عرفاني در آن بازتاب و جلوه خاصي دارد بپردازد .

Spiritual journey has got its own constituents, formalities, and conditions. One of the constituents is known to be silence and quietude. In the Koran and relations, silence has always been addressed as an exalted icon and value. In mystical prose and poetry, too, silence is a pre-condition of solitude and one of the means of achieving mystical perfection, having some advantages and consequences. Some mystics assume tariqa principles as silence itself. Since silence is of various types, there are different comments and beliefs concerning Sufisʹ silence so that some prefer to be silent and some would rather talk. As far as possible, this paper tries to first analyze the concept of silence and quietude in the Koran and relations and key mystical literature, and then deal with Masnavi Maʹnavi in which mystical silence and quietude are reflected and has got special manifestation. Key words: Mysticism; mystical texts; spiritual journey; silence; quietude; silence jargon.