مولانا و تشيع در غزليات شمس

Mowlana and Shiite in Shamsʹʹ Lyrics

هدف مقاله حاضر نشان دادن ميزان علاقه مولانا به برخي عنصرهاي مذهب تشيع است . اگر چه به رغم ادعاي برخي از مسلمانان شيعي مذهب نمي توان او را شيعي دانست . نشانه هايي كه از غزليات شمس و ديگر آثار او يافته‌ايم، حكايت از آن دارد كه اين شاعر عارف به علي(ع) نه به مثابه خليفه چهارم مسلمين؛ بلكه بسي فراتر از اين به دليل فضل و ويژگي‌هاي اخلاقي اين انسان كامل، عشق مي‌ورزد و به همين دليل به آن چه با وي در پيوند است، گاه به صورت حقيقت و گاه به شكل نمادين اشاره مي كند . از اين گذشته ، مولانا به امام حسين (ع) و كربلا و شهادت ، هم در برخي از غزليات خويش توجه نشان داده است. نكته ديگري كه در اين مقاله بدان پرداخته شده ، نوع تاثيرپذيري مولانا از اين مقوله هاي آييني است . زيرا در بسياري از اشارت هاي او مي توان دريافت كه او نه آگاهانه و با دريافت تاريخي ، بلكه غالباً به گونه يي نا آگاهانه و بارويكردي اسطوره يي به اين مسايل نگاه مي كند.

The purpose of the paper is to show to what extent Mowlana was interested in some elements of Shiite. Though in spite of what some Shiite Muslims he cannot be considered as a Shiite. The evidences found in Shamsʹ lyrics and his works states that such a mystic poet loves Ali not as the fourth Imam of Muslims, rather, by far because of his traits and his perfectness. Accordingly, he symbolically, sometimes as a reality, points out to whatever associates with him. Other than that, Mowlana have paid attention to Imam Hossein and Karbala and martyrdom in some of his lyrics. Another point dealt with in this paper is the kind of impression Mowlana gains out of such ritual cases because one can find out in many of his hints that rather than a conscious and historical way he views the matters with an unconscious and mythical approach. Key words: Mowlana; Shiites; unconsciousness; myth.