ارزيابي كتابخانه‌هاي ديجيتالي موسسه‌هاي پژوهشي ايران براساس پروتكل ديجي‌كوال

Evaluating Digital Libraries in Iranian Research Institutes: Checking against DigiQUAL

هدف: تعيين كيفيت خدمات كتابخانه‌هاي ديجيتالي موسسه‌هاي پژوهشي ايران براساس مدل ديجي‌كوال. روش/ رويكرد پژوهش: ابزار پژوهش مصاحبه و مشاهده نظام‌مند با استفاده از سياهه وارسي پژوهشگرساخته براساس پروتكل ديجي‌كوال است. جامعه آماري را 8 كتابخانه ديجيتال فعال در موسسه‌هاي پژوهشي ايران تشكيل مي دهد. يافته‌ها: هر 8 كتابخانه كمتر از 60 درصد امتياز كل ابزار ارزيابي پروتكل ديجي‌كوال را به‌دست آورده‌اند. ارتباط كاربران با كتابداران با پست الكترونيكي و ديگر راه‌هاي غيرمستقيم ممكن است. هيچ‌يك از كتابخانه‌ها از تراكنش هم‌زمان براي ارتباط و پشتيباني استفاده نمي‌كند. به‌خاطر آنكه كاربران و كتابخانه‌هاي ديجيتال حق مالكيت معنوي را رعايت نمي‌كنند، ناشران تمايل كمي براي توليد نسخه‌هاي الكترونيكي دارند. در نتيجه كتابخانه‌هاي ديجيتال براي مجموعه‌ سازي و تامين منابع، بيشتر مشترك پايگاه‌هاي اطلاعاتي برخط مي‌شوند و كمتر قادر به منابع اطلاعاتي به ويژه به زبان فارسي هستند. نتيجه‌گيري: كتابخانه‌هاي ديجيتال موسسه‌هاي پژوهشي ايران از لحاظ غناي منابع از استانداردهاي جهاني ديجي‌كوال فاصله بسيار دارند.

Purpose: Eight digital libraries are checked against eleven criteria of quality (i.e. design, availability, search capabilities, review, sharing, collaboration, structure of organization, security and access control, copyright, organization of resources, sustainable development and stability of digital library, digital library as community for users, programmer and critics). Data was collected by a checklist designed in compliance with digiQUAL protocol. Findings: All scored lower than 60 (out of 100) points. None of them provide users with in-time transaction for communication and support. Because users do not observe the rules of intellectual property, publishers of scholarly journals in Iran are not interested in providing digital versions of their products. This forces digital libraries to rely on online database services in order to satisfy usersʹ needs. As such, they are not able to offer access to Persian language resources. With regard to resources, these libraries perform far below the international standards. Results: Digital libraries of the Iranian research institutes with regard to the sources provide are very much behind DigiQual standards.