فرهنگ نگاري گويشي

Cognitive Study of Color Metaphors in Persian

فرهنگ نگاري گويشي? (مطالعه موردي: بررسي فرهنگ نگاري در گيلكي) جهاندوست سبزعليپور سيده فاطمه نيك‌گهر تاريخ دريافت: 10/2/90 تاريخ تصويب: 10/2/91 چكيده ايران، از سرزمين هايي است كه از ديرباز، زبان ها و گويش هاي بسياري در آن رواج داشته است؛ ولي با‌وجود اين تنوع زباني در كشورمان، عمر پژوهش درباره زبان هاي ايراني، چندان طولاني نيست و به‌صورت اساسي و تخصصي، از يك سده تجاوز نمي كند. در مواردي نيز هنوز مطالعه علمي درباره زبان‌ها يا گويش ها شروع نشده و آگاهي ما از برخي زبان ها و گويش هاي ايراني، اندك است. يكي از روش هاي مورد‌استفاده براي معرفي زبان يا گويشي خاص، تدوين فرهنگ‌لغت براي آن است. به‌طور كلي، هر مجموعه اي از واژه هاي گرد‌آمده را مي توان فرهنگ ناميد؛ اما براي معرفي زبان، چنين فرهنگ هايي مورد‌نظر نيستند؛ بلكه آن‌هايي هستند كه به‌روشي علمي و دقيق نوشته شده باشند. سابقه فرهنگ نويسي براي زبان فارسي در كشور ما نشان مي‌دهد كه فاصله ما با فرهنگي درست و علمي، بسيار زياد و اين مسيله درباره گويش‌هاي ايراني، بسيار متفاوت است؛ زيرا براي بسياري از گويش ها، فرهنگ لغتي تدوين نشده و‌يا اگر تدوين شده باشد، براي متخصصان حوزه زبان شناسي، قابل استفاده نيست و تنها تعدادي از گويشوران، از آن‌ها لذت مي برند. نوشتن فرهنگ‌لغت‌هايي كه واژه هاي يك گويش را به‌طور دقيق معرفي كند و براي اهل زبان و متخصصان، قابل استفاده باشد، به اصولي نيازمند است كه با پيروي از آن مي‌توان فرهنگ لغاتي كم‌عيب تر نوشت. در اين مقاله كوشيده‌ايم برخي اصول ضروري در‌حوزه فرهنگ نگاري گويشي را ذكر و بررسي كنيم و براي نشان‌دادن اهميت اين كار، مطالعه موردي و آسيب‌شناسي در‌حوزه فرهنگ نگاري براي زبان گيلكي صورت گرفته است. از بخش‌هاي اين مقاله مي‌توان اصول فرهنگ نگاري گويشي، فرهنگ‌نگاري براي زبان گيلكي و آسيب شناسي فرهنگ هاي گيلكي را نام برد. واژه هاي كليدي: فرهنگ نويسي، فرهنگ نويسي گويشي، فرهنگ هاي زبان گيلكي.