آسيب‌شناسي ساختار مالكيت و نحوه اداره ايرنا در پرتو مطالعه تطبيقي با خبرگزاري‌هاي آسوشيتدپرس، فرانس پرس، رويترز و پي.تي.آي

Pathology of IRNA Ownership Structure and Management Style Through a Comparative Study with AP, AFP, Reuters and PTI

ساختار مالكيت و نحوه اداره، عاملي تعيين‌كننده در ايفاي نقش مطلوب و حرفه‌اي خبرگزاري‌ها به شمار مي‌رود. از اين رو، در دهه اخير بسياري از خبرگزاري‌هاي بزرگ بين‌المللي و ملي با تغيير يا تعديل شيوه‌هاي مالكيتي و ايجاد تحول در الگوهاي مديريت و اداره سازمان رسانه‌اي سعي كرده‌اند كاركرد حرفه‌اي خود را بهبود و ارتقا بخشند. در اين راستا، مقاله حاضر تلاش مي‌كند وضعيت موجود خبرگزاري جمهوري اسلامي (ايرنا) را به عنوان تنها خبرگزاري رسمي در ايران از حيث شيوه مالكيت و نحوه اداره در بستر رويكردي تطبيقي با سه خبرگزاري بين المللي آسوشيتدپرس، فرانس پرس و رويترز و خبرگزاري ملي هند (پي.تي.آي) مطالعه و سپس با مراجعه به آرا و نظرات صاحبنظران و دست اندركاران خبره رسانه‌اي در ايران، آسيب‌هاي ايرنا را از اين بعد، شناسايي و وضعيت مطلوب آن را ترسيم كند. نتيجه پژوهش كه با روش كيفي و تلفيقي از مطالعه تطبيقي و مصاحبه عمقي با خبرگان انجام شده است، كاهش تصدي‌گري و اعمال نظر دولت (قوه مجريه) در ساز و كارهاي مربوط به سياست‌گذاري خبري و رسانه‌اي و تشكيل يك مديريت قوي و كارآمد، حرفه‌اي و غيرسياسي در ايرنا را نشان مي‌دهد. بر اين اساس، مي‌توان مالكيت دولتي ايرنا را با همين ساختار كنوني (فعاليت زيرنظر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي) حفظ، اما دو تغيير همزمان در ساختار آن انجام داد: ايجاد مديريت حرفه‌اي و سپس احيا و تقويت نقش موثر شوراي عالي نظارت بر آن.

This paper studies the current situation of the Islamic Republic News Agency (IRNA) as the only official news agency of Iran in the field of its ownership methods and management model adopting a comparative approach with three major news agencies of Associated Press (AP), Agence France Presse (AFP), and Reuters as well as the Indian national news agency (PTI). It collects the analytic views of the Iranian media experts and policy-makers for mapping the ideal pattern of IRNA. The results that reached by a qualitative methodology mixed with a comparative study and in-depth interviews, show the necessity of establishing a competent professional non-political management at IRNA and shifting the existing government leverage on policymaking at the agency. It is concluded that the existing government ownership of IRNA could continue under the Ministry of Culture and Islamic Guidance. However, two concurring simultaneous changes seem inevitable: introduction of the professional management as well as revival and consolidation of the role played by the agencyʹs Supreme Supervising Council.