بررسي توصيه‌هاي اخلاقي ناصرخسرو بر پايه هرم مزلو

The study of Naser Khosrow’s ethical guidelines based on Maslowʹʹs hierarchy

رعايت اصول اخلاقي گاه با لذّات آني و منافع شخصي افراد در تضاد است و اين امر، پايبندي به اين اصول را تضعيف مي‌كند. اين پژوهش، در جست‌وجوي راه‌كار مورد استفاده ناصرخسرو در نصايحش براي مقابله با اين مسيله است. او با بيان كاركرد اخلاق در رفع نيازهاي انسان، ضمانت اجرايي لازم را براي فراخوان اخلاقي خود ايجاد كرده است. اين تدبير به اخلاق متعالي، رنگي زميني و كاربردي داده و انگيزه‌اي استوار براي گرايش به آن خلق نموده است. بنابراين با توجّه به پيوند ناگسستني اخلاق و نيازهاي ذاتي انسان، راه‌كار ناصرخسرو همواره كارآمد و موثر خواهد بود. اين پژوهش با طبقه‌بندي و بررسي شواهد گوناگون از ديوان ناصرخسرو بر اساس «هرم مزلو» كه از نظريه‌هاي مشهور و كاربردي علم روان‌شناسي است، مطلب مذكور را ثابت نموده و منطق، استدلال و تاثيرگذاري شعر ناصرخسرو را از اين منظر آشكار كرده است.

Abstract Observing ethical guidelines is sometimes in contrast with immediate pleasures and people’s personal interests; it weakens adherence to these guidelines. This research was carried out to seek a solution used by Naser Khosrow, for his advice, to solve this problem. What was found out was that by expressing ethical performance in meeting human needs, he created necessary executive guarantee for ethical recall. This idea has made transcendental morality more terrestrial and applicable and has created a strong incentive to move towards it. His method will be effective and efficient forever, because of inseparable links of morality and man`s innate needs. This library research was carried out by taking notes of different evidence from Naser Khosrow Diwan and by classifying them based on “Maslowʹs hierarchy”, which is one of the most famous and applicable theories in psychology. This research proved the above issue and revealed logic, reasoning, and impact of his poetry in this regard.