جستاري در تعامل ميان مثل و حكمت

The Interaction of Aphorisms and Sayings

امثال و حكم، دو واژه‌ي نام آشنا، تداعي گر نام علي اكبر دهخدا و اثر وزين چهار جلدي او، كامل ترين و معتبرترين فرهنگ در زمينه‌ي امثال و حكم فارسي كه پس از انتشار، نظر محقّقان و ادباي بي شماري را به خود جلب نمود تا اين كه امروزه جامعه‌ي ادبي، شاهد چندين كتاب فاخر در اين زمينه مي باشد. امّا نكته‌ي درخور تامّل اين است كه در بين آثاري كه هرسال تعداد آن‌ها رو به افزوني است هيچ اثري به جز امثال و حكم دهخدا اين عنوان را به خود اختصاص نداده است پس طرح اين سوال منطقي به نظر مي رسد كه چه رابطه‌اي بين دو واژه ي « امثال » و « حكم » مي تواند برقرار باشد كه دهخدا اين عنوان را براي اثر وزينش برگزيده است، نامي كه به استناد متون تاريخي براي اوّلين بار در يونان باستان، ارسطو به سبب جمع آوري امثال و حكم و تحقيق علمي بر روي آن‌ها براي اثر خود برگزيد. در اين جستار سعي گرديده است ديدگاه‌هايي در اين راستا مورد بررسي و واكاوي قرار گيرد.

The two familiar words of amthal and hekam (aphorisms and sayings) remind us of Ali Akbar Dehkhoda and his invaluable four-volume work, the most complete and valid dictionary to include Persian aphorisms and sayings. There have been other books in this field, but none of them has carried the name amthal and hekam. Therefore, it seems logical to ask what the relation between the two words is that Dehkhoda chose them as the title for his priceless work. This title was first used by Aristotle for his work. The present article studies and analyzes some perspectives in this respect.