ارزيابي كيفيت آب رودخانه دره‌رود براي آبياري با بهره‌گيري از رويكرد پايدار مدار حفاظتي و مدل CCME-WQI

Assessing Darreh-rood river water quality for irrigation using sustainable conservation approach and CCME-WQI model

مديريت كيفيت آب، از عناصر مهم براي نگهداشت سامانه‌هاي پايدار آبياري است. با بررسي شاخص- محور كيفيت آب مي‌توان از طريق ترسيم روند تغييرات زماني و مكاني، دامنه‌ دست‌يابي به اهداف را تعيين كرد. در اين پژوهش، با بهره‌گيري از مدل CCME-WQI و انتخاب پارامترهاي 30‌ گانه‌ با ماهيت‌هاي مختلف فيزيكوشيميايي، بيولوژيك، عناصر غذايي و فلزات سنگين، كيفيت آب رودخانه‌ دره‌رود واقع در منطقه‌ مغان ارزيابي شد. هدف از اين ارزيابي، تعيين كلاس كيفيت آب رودخانه براي مصارف آبياري بود. نمونه‌برداري‌ها از آب رودخانه از چهار ايستگاه مطالعاتي با دو دوره برداشت متناسب با شرايط تر و خشك هيدرولوژيك انجام و آزمايش‌هاي لازم بر روي آنها انجام شد. سپس، حدود هدفگذاري شده توسط محققين همراه با اطلاعات اندازه‌گيري شده، در مدل وارد گرديدند. آنگاه، سه فاكتور "محدوده‌ي هدفگذاري شده"، "فراواني" و "دامنه‌ي انحراف از حدود هدفگذاري شده" محاسبه و نتايج داده‌ها نرمال‌سازي شدند. نتايج نشان داد كه تناسب كيفي آب رودخانه در دوره‌هاي كم‌آبي و پرآبي با رويكرد كاربري آبياري در محدوده‌ كلاس B (به‌ترتيب در كلاس‌هاي خوب و خوبِ متمايل به متوسط) قرار مي‌گيرد. در نهايت، خروجي حاصل از اين مدل به عنوان يك ابزار تشخيصيِ پشتيبان، ايجاب مي‌نمايد كه اقدامات مديريتي بهبود (BMPs) در دامنه‌اي از 7 تا 18 درصد، براي ارتقاي سطح كيفي و ‌تبيين برنامه‌هاي تعديلِ موثر جهت تصميم‌گيري‌هاي پايدار-مدارِ آتي، در نظر گرفته شود.

Water quality management is a key element for maintenance of sustainable irrigation systems. Index-based appraisal of water quality can be used to demonstrate progress towards the targets, by plotting trends in the temporal and spatial variations of water quality. This study aimed to evaluate the water quality of Darreh-rood river located in Moghan region (NW-Iran) for irrigation purpose, using CCME-WQI model. Consequently, four sampling points were selected to collect the river-water samples on a half-yearly frequency sampling related to low and high flow basis (2 times a year). Water samples were analyzed for 30 parameters including basic physicochemical, nutrients, biological and heavy metals. Afterwards, levels targeted by researchers along with measured parameters, were included in the model. Three factors including F1 (scope), F2 (frequency) and F3 (amplitude) were determined and normalized. Results showed that the suitability of river water quality for irrigation purpose is in class B (categories: Good and Good/Fair), during low-flow and high-flow periods, respectively. In conclusion, the consequences of this model as a diagnostic tool, necessitates to be considered the best management practices (about 7 to 18 percent BMPs) for conserving and improving the river-water quality and to develop future sustainable mitigation plans.