مكان‌يابي مراكز بهينه توسعه سكونتگاه هاي روستايي در شهرستان قايم‌شهر (مطالعه موردي: دهستان كوهساران)

Locating Optimum Centers of Rural Development and Designing Suitable Hierarchical Pattern in Villages (Case Study: Koohsaran Rural District from Ghaemshahr)

از آنجايي كه يكي از مشكلات اساسي موجود بر سر راه توسعه پايدار روستايي گسيختگي سازمان فضايي و فقدان سلسله مراتبي مناسب مبتني بر رابطه تعاملي ميان سكونتگاه‌ها شناخته شده است. در اين پژوهش سعي شده است تا با مكان يابي مراكز برتر روستايي و طراحي سلسله مراتب مناسب سكونتگاهي و ايجاد يك انسجام و رابطه منطقي بين اين مراكز بتوان روستاهاي مركز را جهت خدمات رساني مناسب به روستاهاي پيراموني و تابعه شناسايي نمود. براي نيل به اين هدف از روش‌هاي شاخص مركزيت، روش فواصل و روش ماتريس ارتباط مستقيم در محيط (GIS) استفاده شده است. با توجه به معيارو ضابطه‌ها براي اين مراكز پس از بررسي مباني نظري مرتبط با اين موضوع و گردآوري داده‌هاي موثر اين روش‌ها انتخاب شدند، سپس با اذعان تهيه شده، وضعيت موجود و در حال حاضر مراكز بهينه روستايي مورد ارزيابي قرار گرفت و علاوه بر مراكز موجود، مراكز ديگري هم پيشنهاد گرديد. نتايج تحقيق نشان داد كه با مكانيابي مراكز بهينه روستايي و طراحي الگوي سلسله مراتبي در دهستان كوهساران دو روستاي «كوتنا» و «ريكنده» داراي بهترين شرايط براي ارايه خدمات به روستاهاي پراكنده در سطح دهستان مي‌باشند. از اين رو اين دو روستا بعنوان مركز اصلي ارايه دهنده خدمات به روستاهاي زير مجموعه خود توصيه مي‌گردد تا با تجهيز و توسعه خدمات و امكانات مورد نياز اهالي روستاهاي فوق و در سطح بالاتر كل دهستان، موجب توسعه مناطق روستايي ناحيه گردد.

Any scientific research is required to use methods, instruments and having specific and regular procedure. Geographical Information System has been applied in this research. As one of the main obstacles present in the way of sustainable development of villages is rupture of special organization and lack of suitable hierarchy based on interactive relation among the dwelling-places. In this research, it has been tried to locate better rural centers and design suitable hierarchy dwelling-places and create cohesiveness and reasonable relation among these centers in order to recognize the center villages to provide services for surrounding villages. Through these services, all needs of villagers can be provided. To reach this goal, this study by considering standards and criteria applied Centrality Index Method, Distance Methods and Direct Relation of Matrix Method via GIS having theoretical foundations related to this research subject and effectively collect data. Then, the present conditions of optimum rural centers were evaluated to pave the way to suggest other centers. The results have shown that the study of optimum centers of rural development and presenting hierarchical pattern in both rural mountainside villages "Kutna" and "Rikandeh". Therefore, these two villages are recommended as the main center to provide services to subgroup villages in order to equip and develop necessary facilities and services villages are scattered throughout the district to prevent the dependence process and migration of villagers into cities.