تاثير سطوح مختلف آبياري بر برخي فاكتورهاي مورفولوژيكي، فيزيولوژيكي و فيتوشيميايي اسانس در گياه دارويي Lavandula angustifolia L.

Effect of different irrigation levels on some morphological, physiological factors and essential oil composition of Lavandula angustifolia L.

چكيده تنش هاي محيطي مختلف از جمله عوامل كاهش دهنده عملكرد محصولات كشاورزي مي باشند. اما اعمال اين تنش ها روي گياهان دارويي بر ميزان مواد موثره آن ها اثر گذار است.در اين تحقيق تاثير مقادير مختلف آبياري بر برخي فاكتورهاي كمي و كيفي در گياه دارويي اسطوخدوس (L. angustifolia L.) مورد بررسي قرار گرفت. به اين منظور قلمه‌هاي ريشه‌دار اسطوخدوس در بهار 1392 در گلخانه تحقيقاتي دانشگاه بين‌المللي امام خميني‌(ره) كشت شد و اثرات سطوح مختلف آبياري (20، 40، 60 و 80 درصد ظرفيت مزرعه يا FC) بر برخي فاكتورهاي مورفولوژيكي و عملكرد اسانس گياه در قالب طرح بلوك‌هاي كاملاً تصادفي با چهار تيمار و سه تكرار بررسي گرديد. اسانس‌گيري به روش تقطير با آب )طرح كلونجر) انجام و مواد موثره اسانس به وسيله دستگاه كروماتوگرافي گازي (GC/MS) شناسايي گرديد. تجزيه واريانس داده ها نشان داد كه در تمام اندازه گيري ها، سطوح مختلف آبياري تاثير معني داري بر تعداد شاخه فرعي در بوته داشت اما در ارتفاع گياه، قطر ساقه و طول و عرض برگ تفاوت معني دار ايجاد نگرديد. همچنين تجزيه واريانس داده هاي مربوط به درصد اسانس، ميزان كلروفيل و مقاومت روزنه اي نيز نشان دهنده وجود تفاوت معني‌دار در اين صفت‌ها بود. بيشترين درصد اسانس (6/2 درصد)، بيشترين ميزان كلروفيل (73/54)، بالاترين مقدار مقاومت روزنه‌اي (2/12) و بيشترين مقدار آلفا-پينن، بتا-پينن و آلفا-كادينول، در تيمار آبياري 40% FC حاصل گرديد. واژگان كليدي: آبياري، اسانس، اسطوخدوس، ظرفيت مزرعه، گياه دارويي

Environmental stress is an important factor to reduce agricultural productions. However, stress has a direct impact on the amount of active substances in medicinal plants. So investigation to effect of biotic and non-biotic stresses on yield and active substances of various medicinal plants are very important .In this study the effect of different irrigation levels on some morphological factors and the amount as well as the composition of the essential oil of lavender were studied. For this project, lavender plants were cultivated in a research greenhouse at International University of Imam Khomeini .The effects of different irrigation levels (20, 40, 60 and 80 % field capacity (FC) were investigated on some morphological factors. Essential oils were obtained by water distillation method (Clevenger apparatus) and were analyzed by GC/MS, while essential oil yield on completely randomized block design with four treatments and three replications .Analysis of variance showed that the irrigation levels has a significant effect on number of branches per plant (5%), but the plant height, stem diameter and leaf length and width had not significant differences. Irrigation levels also had significant effect on essential oil percentage, essential oil composition, the amount of chlorophyll and stomata resistance. According to the results of the comparisons, the highest percentage of essential oils (2.6 percent), the highest amount of chlorophyll (54.73) and the highest value of stomata resistance (12.2) were obtained in 40% FC treatment. The highest ?-pinene،B-pinene and ?-cadinol content in essential oil (2.893, 3.759 and 3.658% respectively),were obtained with 40% field capacity treatment, but highest amount of 1,8-cineol and camphor (41.284 and 18.765%),were obtained with 80% FC. The results of this study indicated that irrigation at 40% FC is the best condition for obtaining a plant with high quality and the highest level of essential oil.