بررسي نقش گياه دارويي Thymus serpyllum L. در ترسيب كربن مراتع كوهستاني هزار جريب بهشهر

The growth of Thymus serpyllum L. on carbon sequestration in Rangeland Mountain of Hezarjarib (Behshahr)

چكيده امروزه گازهاي گلخانه اي كربنه بيشترين اثر را بر تغيير اقليم جهاني داشته است كه يكي از راه هاي كاهش آن، ترسيب كربن توسط پوشش گياهي و خاك مراتع مي باشد. بنابراين تحقيق حاضر به بررسي ميزان ذخيره كربن پوشش گياهي مراتع قرق و تحت چرا در بخشي از مراتع ييلاقي استان مازندران با غالبيت گياه دارويي آويشن واقعي (Thymus serpyllum L.) پرداخته است. پس از تعيين منطقه معرف در دو سايت قرق و مرتع تحت چرا، نمونه برداري از پوشش گياهي و خاك به روش تصادفي- سيستماتيك صورت گرفت. با استقرار دو ترانسكت به‌طول 100 متر به‌صورت موازي با فاصله 500 متر و در امتداد هر ترانسكت، براساس الگوي پراكنش گياهان، 20 پلات يك متر مربعي به‌طور تصادفي مستقر شد. در مجموع 20 پايه گياهي و 40 نمونه خاك برداشت شد. ميزان كربن گياهي با روش احتراق و ترسيب كربن خاك پس از تعيين كربن آلي و وزن مخصوص ظاهري خاك در آزمايشگاه محاسبه گرديد. نتايج آماري اين بررسي نشان داد كه بين اندام هاي گياهي در هر دو منطقه تفاوت آماري معني داري وجود داشت. به‌طوري ‌كه ميزان ترسيب كربن برگ، ساقه و ريشه در منطقه قرق به‌ترتيب با 70/3، 86/4 و 82/5 كيلوگرم در هكتار بيشتر از ميزان آن ها در منطقه تحت چرا، به‌ترتيب با 62/1، 57/2 و 42/2 كيلوگرم در هكتار بوده است. همچنين ترسيب كربن خاك در عمق اول نمونه برداري (0-15 سانتي‌متر) در منطقه قرق 76/59 و در منطقه تحت چرا 53/36 تن در هكتار برآورد گرديد كه اختلاف معني‌داري در سطح 5 درصد بين خاك اين دو منطقه داشته است. در مجموع بين ميزان ترسيب كربن كل (پوشش گياهي و خاك) در دو منطقه قرق و تحت چرا اختلاف معني داري مشاهده شده است. چنانچه از گونه هاي با بافت چوبي براي گسترش پوشش گياهي در منطقه استفاده شود، مي توان توان ترسيب كربن را در منطقه بهبود بخشيد. واژگان كليدي: ترسيب كربن، آويشن (Thymus serpyllum L.)، بهشهر.

In current, greenhouse gases have the most effect on global climate changes hence carbon sequestration by rangeland species and soil can decrease these gases. So this research was studied the amount of plant carbon storage in enclosure and grazed rangeland of some mountains of Mazandaran province, which Thymus serpyllum L. is dominant. The sampling was done in vegetation and soil based on random-systematic method after determination of key areas in each sites. 20 plots 1m2were used randomly on two parallel transects (100m) with 500m distance based on plants distribution pattern. Thus, 20 plants and 40 soil samples were taken totally. The plants carbon amount was obtained by burning method and soil carbon sequestration was obtained after determination of soil organic carbon and bulk density in laboratory using the formula of multiplying them and soil depth .The statistical results showed that there was significant difference between plant organs in each site. As carbon sequestration of leave, stem and root in enclosure rangeland was 3.70, 4.86, and 5.82 Kg/ha and 1.62, 2.57, and 2.42 Kg/ha in grazed rangeland respectively. Also soil carbon sequestration had significant difference (P?0.05) between enclosure and grazed site so its amount in firs layer (0-15 cm) of enclosure area was 59.76 Ton/ha and 36.53 Ton/ha in grazed area. Totally, there was significant difference in carbon sequestration content (soil and vegetation) between two studied areas. If, woody plants will be used in this area we can improve carbon sequestration potential in the region.