بررسي امكان كاربرد مدل هزينه‌يابي بر مبناي فعاليت(ABC) به منظور محاسبه قيمت تمام شده خدمات تشخيصي راديولوژي و سونوگرافي در مراكز طرف قرارداد سازمان بيمه خدمات درماني

Feasibility of estimating cost of diagnostic radiology and sonography services by using activity based costing

افزايش سريع و روزافزون هزينه‌هاي بخش بهداشت و درمان به ويژه هزينه‌هاي بيمارستاني در سراسر جهان موجب گرديده است تا متخصصان اقتصاد سلامت و حتي پزشكان در تمام كشورها در پي يافتن شيوه جديدي به منظور كنترل هزينه‌ها باشند. روش بهايابي بر مبناي فعاليت (ABC) يكي از روشهاي نوين بهايابي است كه امروزه مورد توجه متخصصان و مديران قرار گرفته است. اين رويكرد با ارايه اطّلاعات موثر در جهت فرآيندهاي انجام كار به مديران در تصميم‌گيري و كنترل هزينه‌ها كمك مي‌كند. اين مطالعه با هدف بررسي امكان استفاده از سيستم بهايابي بر مبناي فعاليت در محدوده مشخصي از خدمات تصوير برداري (راديولوژي و سونو گرافي) انجام گرفته است. جامعه مورد مطالعه در اين پژوهش شامل كليه بيمارستانهاي طرف قرارداد سازمان بيمه سلامت ايران در شهر تهران است. سه نوع بيمارستان از بين جامعه مورد مطالعه به روش نمونه‌گيري تصادفي طبقه‌بندي شده انتخاب شد و مورد بررسي قرار گرفت. به منظور جمع‌آوري داده‌ها از روشهاي مشاهده سيستم و بررسي مستندات و اخذنظر از صاحبان فرآيند استفاده شده است. دستاوردهاي مطالعه نشان داد كه مراكز ارايه‌دهنده خدمت از نظر ثبت داده‌هاي مالي در سه گروه قابل طبقه‌بندي هستند. كه فقط در يكي از اين گروهها امكان محاسبه كليه هزينه‌ها به تفكيك سطوح هزينه اي مورد نياز روش هزينه‌يابي بر مبناي فعاليت وجود دارد. به نظر مي‌رسد بررسي وضعيت ثبت داده‌هاي مالي بيمارستان يكي از عوامل اساسي است كه بر امكانپذيري استفاده از تكنيك هزينه‌يابي بر مبناي فعاليت در محاسبه قيمت تمام شده خدمات تاثير مي‌گذارد.

Objective (s): Due to rapid growth in health care expenditures in recent decades, finding new methods to control costs seems necessary. As such activity based costing (ABC) is one of the new costing methods that increasingly used by managers. This method will help managers to better control costs. This study aimed to investigate the possibility of using activity-based costing system in a specified range of imaging services (radiology and sonography) in centers under the contract of Iran Health Insurance Organization. Methods: This was a multi-phase study so different methods were used. First a review of the literature on the topic was carried out. Then related centers (public and private) were selected randomly. The study population was hospitals and radiology centers under the contract of Iran health insurance organization in Tehran, Iran.. Data was collected by system observation, review of documents and interview by system experts. Results: The centers were classified into 3 groups according to the financial documentation: For group A all 4 categories of financial data were accessible for implementation of ABC in systems. For group B the costs of unit and batch level were available and for group C only the costs of unit level can be estimated. Conclusion: The findings suggest that financial data documentation in different centers is the most important factor that affect the feasibility of using the activity-based costing techniques. To control costs in health care it seems that there is need to improve financial documentation both in public and private hospitals.