نقداراي ذهبي ذيل روايت هاي مستدرك حاكم درباره ي فضايل اهل بيت(ع)

Criticizing Dhahabiʹʹs Viewpoints on Tradition about Ahlul-Bayt inʹʹAl-Mustadrakʹʹ of hakim

چكيده در منابع روايي اهل سنت، فضايلي بيشمار درباره اهل بيت عصمت و طهارت )ص( نقل شده و رجاليان و حديث پژوهان اين مكتب، ديدگاه هايي متفاوت درباره اين نوع احاديث داشتهاند. حاكم نيشابوري )م. 224 ق.( در بخشي از كتاب خود به نام مستدرك، برخي فضايل اهل بيت )ع( را ذكر كرده است؛ در مقابل، ذهبي )م. 822 ق.( در كتاب تلخيص المستدرك، روايت هاي نقل شده از حاكم را نقد كرده و در نهايت، دستهاي از آن ها را تضعيف و ابطال كرده است. پرسش بنيادين اين پژوهش، آن است كه آيا ذهبي در نقد احاديث حاكم، روشي يكسان و دقيق داشته است يا خير. دسته بندي و بررسي نظر هاي ذهبي، بيانگر آن است كه وي در تصحيح و تضعيف روايت ها، روشي يكسان نداشته و گاه نظر هايش دوگانه است و 221 / نقد آراي ذهبي ذيل روايت هاي مستدرك حاكم درباره فضايل اهل بيت )ع( اتقان لازم را نيز ندارد؛ مثلاً وي گاهي علت ضعف سند را بيان كرده و گاه بدون ذكر علت ضعف، حديث را از تلخيص حذف كرده است. ناديده گرفتن آراي رجاليان پيشين در نقد روايت ها، از ديگر ضعفهاي ذهبي به شمار ميرود و بيانگر روي كرد تعصب آميز وي به بخشي از روايت هاي مندرج در منابع اهل سنت درباره فضيلت اهل بيت )ع( است. بدين ترتيب ميتوان گفت ذهبي در نقد احاديث فضايل اهل بيت )ع(، از روش علمي منحرف شده است و از اين روي نميتوان به آراي وي اعتمادكرد