رشد اقتصادي با تكيه بر مزيتهاي نسبي اقتصادهاي منطقه‌اي؛ مطالعه موردي استان قم

Economic Growth Based on Comparative Advantages in Regional Economics: Case Study Qom Province

باتوجه به فقدان ثمربخشي كافي برنامه‌هاي توسعه ملي با رويكرد بخشي در دستيابي به توسعه متعادل، گذار از يك نظام برنامهريزي متمركز به يك نظام برنامهريزي غيرمتمركز اجتناب ناپذير است. اين پژوهش به طرح نمونه‌اي از شيوه برنامهريزي و تحليل منطقهاي اقتصاد ملي، (مورد استان قم) ميپردازد. روش تحقيق، تحليلي-توصيفي مبتني بر مطالعات اسنادي و عمليات ميداني است. در اين مطالعه با بهره گيري از نظريه اقتصاد پايه و ضريب مكاني، از بين 72 رشته فعاليت اقتصادي استان (طبقه‌بندي ISIC)، 20 رشته فعاليت اقتصادي به عنوان مزيتهاي نسبي منطقهاي استان قم ممتاز و معرفي ميگردند. از اين بين، فعاليتهايي كه از نظر سهم و رشد در توليد ناخالص داخلي استان جايگاه ويژهاي دارند و ميتوانند به عنوان موتور رشد اقتصادي استان عمل نموده و باعث افزايش توليد و صادرات استان قم گردند، عبارتند از: فعاليتهاي ساختمان، فعاليتهاي مذهبي- سياسي، ساخت محصولات غذايي و آشاميدني، ساخت مبلمان و مصنوعات ديگر، ساخت محصولات فلزي و فابريكي، ساخت ساير تجهيزات حمل و نقل، ساخت محصولات از لاستيك و پلاستيك و بالاخره آموزش عالي دولتي. فعاليت دباغي چرم و محصولات آن و فعاليت ساخت منسوجات (فرش، قالي و پارچه و ...) به عنوان دومين و هشتمين بخشهاي صادركننده با سهم قابل قبول در GDP استان مي‏باشند كه به دليل عدم حمايت جدي دچار رشد نزولي شده و رشدي كمتر از رشد اقتصاد استان (به ترتيب رتبه 52 و 64 رشد) داشته و كند كننده رشد اقتصادي استان گرديده‌اند. همچنين مزيتهاي منطقهاي ضعيف‌تري مانند دامداري و مرغداري، بهداشت و درمان خصوصي و فعاليت رستوران هم رشد كمتري از رشد GDP استان دارند، اما به دليل سهم بيشتر در GDP استان، اثر كاهندگي بيشتري بر نرخ رشد توليد ناخالص داخلي استان وارد مي نمايند. در خاتمه نيز برخي راهكارهاي منطقهاي گسترش سرمايهگذاري و توليد در مزيتهاي نسبي منطقه اي قم ارايه ميشود.

Due to the lack of national development programs with adequate effectiveness of the approach in achieving balanced development, The transition from a centrally planned system to a decentralized planning system is inevitable. Research methodology is analytic-descriptive and based on documentary research and field work. In this survey, an example of how regional planning and analysis of the national economy possible, (about the Qom province) is discussed. In this study, using the theory of basic economy and location quotient, twenty of the seventy-two major economic activity in Qom province privileged and introduce as regional advantages. These activities include ten major comparative advantage and other ten Competing activities. Now activities that have desirable share and growth rate in province economy and could act as an engine of economic growth and will increase the production and export of Qom, are: construction, Political and religious, Manufacture of food products and beverages," Manufacture of furniture; manufacturing n.e.c.". " Manufacture of fabricated metal products, except machinery and equipment", " Manufacture of other transport equipment, Manufacture of rubber and plastics products and Finally governmental Higher education. Tanning and dressing of leather and Manufacture of textiles as The second and the eighth-exporting sector, with lower growth and declining rate than the province growth, declines the growth rate of province. Weaker regional advantages such as Farming of animals and Private treatment and hygiene Have smaller growth rate than GDP growth in province too, but due to large and considerable share in GDP of province, then push Retroflex force to GDP growth rate in qom province. In the end some strategies for developing production and investment in regional comparative advantages in Qom offered.