ارزيابي روند تغييرات كاربري زمين و تغيير اقليم در سيماي سرزمين تالاب چغاخور با تاكيد بر آثار محيط‌زيستي

Assessment the trends of land use and climate changes in Choghakhor Wetland landscape with focuses on environmental impacts

تغيير كاربري زمين و اقليم از جمله نگراني‌‌هاي اصلي محيط‌‌‌زيست جهاني به شمار مي‌‌رود. ارزيابي روند تغييرات كاربري اراضي فرايند‌‌ي است كه به ايجاد درك صحيحي از نحوه تعامل انسان و محيط‌‌زيست منجر مي‌‌شود. بين تغيير اقليم و پوشش زمين ارتباط متقابل و پيچيده‌‌اي وجود دارد. تغييرات پوشش و كاربري زمين در اقليم و بيوسفر جهاني آثار تجمعي و مستقيمي دارند. اين مسيله در خصوص مناطق حساس و به خصوص تالاب‌‌ها به علت وابستگي عملكردهاي هيدرولوژيكي و بيوژيولوژيكي آن‌ها به جريانات سطحي و زيرزميني و موقعيت آن‌ها در سيماي سرزمين از اهميت بيشتري برخوردار است. در اين تحقيق تغييرات كاربري اراضي در سيماي سرزمين تالاب چغاخور در خصوص پارامترهاي تغيير اقليم به منظور تحليل فشارهايي كه به محيط وارد مي‌‌شوند، بررسي شده است. به منظور شناسايي روند تغييرات در سيماي سرزمين تالاب چغاخور از تصاوير ماهواره لندست در يك دوره ده‌‌ ساله استفاده شد. در طبقه‌‌بندي تصاوير از روش نظارت‌‌شده و الگوريتم حداكثر احتمال استفاده شد. نتايج ضريب كاپا نشان‌دهنده دقت طبقه‌‌بندي در تصاوير سال‌‌هاي 2003 و 2013 به ‌‌ترتيب 64 و 68 درصد است. پردازش اطلاعات در اين دوره زماني حاكي از افزايش سطح اراضي زراعي و ساخته‌‌‌شده به ميزان 18 و 3/26 درصد و كاهش سطح آب، مرتع- جنگل و اراضي باير به ‌‌ترتيب به ميزان 4/51، 2/4 و 2 درصد در سيماي سرزمين پيرامون تالاب چغاخور است. همچنين، با بررسي شاخص بارش استاندارد، روند تغيير اقليم در محدوده مطالعه بررسي شد. تحليل همزمان تغيير كاربري و اقليم با توجه به خشكسالي طولاني‌مدت نشان‌‌دهنده تحميل فشارهاي زياد و ايجاد آثار تجمعي در محيط‌‌زيست منطقه است. در صورت ادامه روند تحولات نامطلوب تغيير كاربري، تالاب چغاخور با خطر جبران‌ناپذيري مواجه مي‌‌شود. در انتهاي اين مقاله راهبردهايي براي كاهش آثار محيط‌‌زيستي و خسارات خشكسالي در محدوده مورد مطالعه ارايه شده است.

Land use and climate changes are the major concerns in global environmental. Many environmental parameters affect the behavior of the earth’s climate system and its terrestrial components. Assessment trend of land use changes is a process that leads to understanding the interaction between humans and environment. There is a complex and mutually interactive relationship between climate change and land cover change that cumulatively and directly affect the global biosphere and climate. This problem is more important in sensitive areas, spatially for wetlands, due to their dependency hydrological and bio-geological functions to ground and surface water’s as well as its place in landscape. In this research, land use changes in Choghakhor wetland landscape have been investigated in relation to climate change parameters in order to analyze the environmental stresses. In order to identify changes in the Choghakhor wetland landscape landsat images were used in a ten-year period. For this purpose, supervised classification method and maximum likelihood algorithm were used for image classification. The results of kappa coefficient indicate that the classification accuracy in images 2003 and 2013 are 64 and 68 percent, respectively. Data processing in this period represent increasing area in cultivated and man-made lands are 18 and 26.3 percent and decreasing in water body, pasture and forest and bare lands are 51.4, 4.2, and 2 percent. Also, the trend of climate change was examined by the standardized precipitation index in the case study. Analysis of climate change and land use change simultaneously as regard with prolonged drought indicate that the high pressure and cumulative impacts imposed on Choghakhor wetland landscape. If the trends of unsuitable land use change continue, Choghakhor wetland will be faced with an irreparable risk. Finally, management strategies were presented to reduce the environmental impacts and drought losses in the studied area