به ‌‌كارگيري ارزيابي ‌‌راهبردي‌‌ محيط‌‌زيست به منظور تدوين سياست‌‌هاي برنامه توسعه پايدار درياچه اروميه

Using the strategic environmental assessment for compilation polices of Urmia lake Sustainable development plan

تخريب تالاب‌‌ها هشداري جدي بر ناپايداري توسعه است. به‌‌رغم ارزش‌‌هاي حفاظتي درياچه اروميه، عرصه‌‌هاي حيات محيط‌‌‌‌زيستي، اقتصادي و اجتماعي آن سرزمين روندي قهقرايي دارد. توقف روند فزاينده مسايل در مقياس‌‌هاي كلان مانند آبريز اروميه، نيازمند سندي است كه حاوي سياست‌ها و راهبردهاي بالادست باشد. بنابراين، اتخاذ رويكرد ارزيابي‌‌ راهبردي‌‌ محيط‌‌زيست در حوضه آبريز اروميه ضروري به نظر مي‌‌رسد. هدف اين مطالعه شناسايي زنجيره‌‌هاي علت و معلولي تخريب سرزمين درياچه اروميه و تدوين راهبردها و سياست‌‌هاي لازم در برنامه‌‌ريزي توسعه ‌‌پايدار در چارچوب مراحل ارزيابي ‌‌راهبردي ‌‌محيط‌‌زيست است. در مرحله غربالگري از طريق مدل نيروي محركه، فشار، وضعيت، اثر و پاسخ، ارتباط اختلالات با انواع توسعه بررسي و پاسخ‌‌هايي مناسب ارايه شده است. در مرحله دامنه‌‌يابي، ابتدا مقياس‌‌هاي مهم، عوامل كليدي (اجزاي متغير اكولوژيكي و اجتماعي) و پيش‌‌شرط‌‌هاي تقويت مشاركت مشخص شد. به منظور تكميل دامنه‌‌يابي، پاسخگويي به نيروهاي محرك تخريب در مقياس آبريز به‌منزله هدف راهبردي بلندمدت تعيين شد. همچنين، پاسخگويي به فشارها در مقياس آبخيز و پاسخ به وضعيت پهنه اكولوژيكي به‌منزله اهداف راهبردي ميان‌‌مدت معرفي شد. در مرحله ارزيابي با توجه به عوامل كليدي، اولويت آبخيز‌‌ها براي پاسخگويي به فشار تعيين شد. به منظور تكميل، اصلاح و ادامه اين مطالعه، رويكردهاي صحيح براي تصميم‌‌گيري و پايش به راهبردها اضافه شد. نتيجه نهايي جداولي شامل تركيب بهينه سياست‌‌ها براي پاسخگويي به نيروي محركه، فشار و وضعيت است. روش و نتايج، نقشه راهي براي تدوين اسناد بالادست و سياست‌‌هاي توسعه ‌‌پايدار سرزمين تحت نظارت و ساير عرصه‌‌‌هاي تالابي است.

Wetlands degradation is a serious warning for unsustainable development. Despite the conservation values of the Urmia Lake, the fields of environment, economy and society have regressive process. Stop growing problems in large scale such as Urmia basin, needed upstream document contains policies. So strategic environmental assessment seems necessary. The purpose of this study is identifying casual chains of land degradation in order to compilation essential policies for sustainable development planning in the framework of SEA. In the screening phase, by DPSIR model, disturbances associated with anthropocentric developments were reviewed and the appropriately responded. In the beginning scoping phase, significant scales, variable components and participation preconditions determined. Then strategic goals and strategic objectives in appropriate scales were determined. In the evaluation phase, priority of watershed areas was determined to response the pressures. In order to complete and improve this study, approaches were added to the policies for to improve decision-making and monitoring. Final table include optimal policies for response to driving force, pressure and state. Mentioned above is a road map for compilation upstream documentation in other wetland areas.