حقيقت نهايي در دين هندو با تأكيد بر ديدگاه شانكارا و رامانوجا

Ultimate Truth in Hinduism with Special Reference to Shankara and Ramanujaʹs Views

چكیده آیین هندو دین اكثر مردم هندوستان بوده، ولی دربارۀ ماهیت و پیدایش این دین و واژۀ هندو برای این آیین، میان مستشرقان و محققان هندی اختلاف‎ نظر وجود دارد. دین هندو از منابعی چون اوپانیشادها برخوردار است كه سرچشمۀ اصلی مكتب‎های فلسفی و عرفانی هندی است. در اوپانیشادها نجات انسان از طریق معرفت است؛ معرفت به حقیقت نهایی كه همان آتمان و برهمن هستند. آتمان و برهمن دو حقیقت جداگانه‎ای نیستند، بلكه حقیقت واحدی هستند. شانكارا برای آتمان و برهمن دو جنبۀ تنزیهی و تشبیهی قائل است كه اولی را نیرگونا می‎نامد كه وصف‎ناپذیر است و دومی را ساگونا می‎نامد و آن را قابل‎توصیف می‎داند. از نظر او، نیرگونا حقیقت نهایی است، ولی رامانوجا نیرگونا و ساگونا را با هم حقیقت نهایی می‎داند. مكتب ودانتا بیشترین اهتمام را در تبیین این مفاهیم كرده و در میان مفسّران این مكتب، شانكارا و رامانوجا بیشترین سهم را در این مباحث داشتند. در این مقاله برخی از آرای متافیزیكی آنها مخصوصاً اختلاف نظر آنها دربارۀ حقیقت نهایی مورد بررسی قرارمی‎گیرد.

Abstract Hiduism is the religion of the majority of Indians. However, there is a controversy among the orientalists and Indian scholars concerning the nature and origin of Hinduism. It surely possesses authentic sources such as Upanishads, which is the main source of Indian philosophical and mystical schools. In Upanishads, knowledge is considered to be the only path of salvation. Knowledge here refers to the knowledge of ultimate reality, namely Atman and Brahman which can be described only through negative attributes. Atman and Brahman are two sides of the same reality. There is difference of views among Shankara and Ramanuja about this issue.