اثر نوسان اطلس شمالي بر الگوي غالب وردايي ارتفاع ژيوپتانسيلي در منطقه مديترانه با استفاده از تابع‌هاي متعامد تجربي

Effects of the North Atlantic Oscillation (NAO) on the dominant patterns of geopotetial height variability in the Mediterranean region by using empirical orthogonal functions

نوسان اطلس شمالي (NAO) به‌منزله يكي از مهم‌ترين عوامل وردايي سالانه گردش كلي جوّ در نيمكره شمالي شناخته مي‌شود. در اين تحقيق با استفاده از تابع‌هاي متعامد تجربي (EOF) به ‌بررسي وردايي ارتفاع ژيوپتانسيلي ترازهاي 1000 و 500 هكتوپاسكال در دوره‌ 1948-2005 براي فصل زمستان در منطقه درياي مديترانه و جنوب غرب آسيا با استفاده از داده‌هاي NCEP/NCAR پرداخته شده است. نتايج نشان داد كه 8/32 و 2/16درصد از كل واريانس ارتفاع تراز 1000 هكتوپاسكال به‌‌ترتيب ناشي از مد‌هاي شماره‌ يك و دو است و اولين مُد استخراجي براي منطقه الگوي نوسان شمالگان (AO) را نشان مي‌دهد. دو مُد اول وردايي ارتفاع تراز 500 هكتوپاسكال به‌‌ترتيب داراي 24 و 4/21 درصد واريانس هستند كه اولين مُد الگوي نوسان شرق اطلس- غرب روسيه را نشان مي‌دهد. در ادامه ماه‌هاي با مقادير بحراني نمايه مثبت و منفي نوسان اطلس شمالي مشخص شد و تابع‌هاي متعامد تجربي براي اين ماه‌ها به‌‌‌طور جداگانه محاسبه و استخراج شده است. ماه‌هاي بحراني فاز منفي NAO شامل 33 ماه و مدهاي استخراج شده براي اين ماه‌ها براي ارتفاع تراز 1000 هكتوپاسكال به‌ترتيب شامل 35 و 20 درصد از كل واريانس است. براي اين فاز مدهاي اول و دوم وردايي ارتفاع تراز 500 هكتوپاسكال در منطقه مديترانه به‌‌ترتيب داراي 5/31 و 17 درصد واريانس هستند. ماه‌هاي بحراني فاز مثبت NAO نيز شامل 29 ماه و مدهاي استخراجي براي ارتفاع تراز 1000 و 500 هكتوپاسكال به‌ترتيب داراي 4/31، 5/23 و 29/17 درصد از كل واريانس است.