هدررفت خاك در شيارها و تغييرات زماني آن طي بارندگي در خاك هاي با بافت مختلف

Soil loss in Rills and Its Temporal Variation During Rainfall in Different Soil Textures

فرسايش شياري فرآيند جدا شدن و انتقال ذرات خاك توسط جريان متمركز روان آب بر روي دامنه شيب دار است. اين فرسايش نقشي مهم در هدررفت خاك در دامنه ها دارد. ويژگي هاي مختلف خاك با تاثير بر مقاومت آن در برابر ضربه قطرات باران و تنش برشي روان آب، بر گسترش فرسايش شياري اثر مي گذارند. هدف از اين آزمايش، بررسي فرسايش شياري در خاك هاي با بافت مختلف و تعيين تغييرات زماني آن طي بارندگي بود. براي اين منظور هشت خاك با بافت مختلف (رسي، لوم رسي، لوم رس شني، لومي، لوم سيلتي، لوم شني، شن لومي و شني) در كرت-هايي به طول 2/1 متر و در عرض 1 متر در دامنه اي شيبدار تحت باران شبيه سازي شده مورد بررسي قرار گرفتند. هر يك از كرت ها تحت پنج رخداد باران با شدت 60 ميلي متر در ساعت و مدت يك ساعت قرار گرفتند. مقدار فرسايش شياري بر اساس ميزان رسوب جمع شده در مخزن انتهاي كرت ها تعيين شد. نتايج نشان داد كه فرسايش شياري در شيارها به شدت تحت تاثير بافت خاك قرار گرفت (01/0p?). بيش ترين و كم ترين ميزان فرسايش شياري به ترتيب در خاك رسي (322 گرم بر متر مربع) و خاك شني (صفر) مشاهده شد. ميزان فرسايش شياري در خاك ها به سرعت نفوذ آب و انتقال پذيري ذرات وابسته بود. شدت فرسايش شياري به دليل تخريب خاكدانه ها و توليد روان آب طي دوره بارندگي افزايش پيدا كرد. شدت فرسايش شياري در ابتداي دوره بارندگي به سرعت بالا رفته و در ادامه به حد تقريباً ثابتي رسيد. در خاك لومي به دليل پايداري نسبي خاكدانه ها، ميزان تغييرات فرسايش شياري طي بارندگي كم تر بود.

Rill erosion is the detachment of soil particles by scouring and transport of sediments by a concentrated water flow on the hillslope. It plays an important role in soil loss on the hillslope. Various soil properties affect its resistance to rain drops impact and runoff shear stress, and consequently they influence rill erosion. The study was conducted to determine rill erosion and its temporal variation during rainfall in different soil textures. Simulated rainfall experiments were performed in eight soils (clay, clay loam, sandy clay loam, loamy, silty loam, sandy loam, loamy sand and sandy) at the plots (1? 1.2 m) installed in a hillslope. The plots were exposed to five simulated rainfalls with an intensity of 60 mm h-1 for 60-min. Rill erosion variation during each rainfall was determined by collecting sediment in a storage tank at the outlet of the plots. Results indicated that rill erosion was strongly affected by the soil texture (p ? 0.01). The highest and the lowest rill erosion were observed in clay (322 g m-2) and sandy soil (zero), respectively. Rill erosion rate was associated with water infiltration rate and transportability of particles in the soils. Rill erosion rate increased during the rainfall event due to disruption of soil aggregates and runoff generation. In the soils rill erosion rate rapidly increased at early times and finally reached a relatively constant level. The loamy soil showed lower variation in rill erosion rate than other soils due to greater resistance to soil erosion